Muqaddima

NAFASGA ISSIQ VA SOVUQ HARORATNING TA’SIRI 
 
     Nafasning  boshqarilishiga  bevosita  dahlsiz,  lekin  o‘pka  ventilyatsiyasiga  ta‘sir 
qiladigan bir qator omillar bor. Eng avvalo bu issiq va sovuq haroratdir. Teriga issiq va 
sovuq kuchli ta‘sir qilsa, nafas markazi qo‘zg‘alib, o‘pka ventilyatsiyasi ortadi. Markaziy 
Osiyo  hududida  yozda  havoning  juda  isib  ketishi  giperventilyatsiya  paydo  qiladi.  Bu 
giperventilyatsiya  tana  harorati  barqarorligini  saqlashga  qaratilgan  reaksiyaning  bir 
qismidir.  Issiq  haroratda  hansirash  ter  bezlari  bo`lmagan  hayvonlarda  (masalan,  itda) 
yaqqol  namoyon  bo`ladi.  U  tez-tez  yuza  nafas  olib,  tilidan  va  og‘iz  bo‘shlig‘idan 
so`lakdagi suvni ko‘plab bug‘lanishiga va shu yoi bilan issiqlik yo‘qotilishiga erishadi. 
     Sovqotish  natijasida  tana  haroratining  biroz  pasayishi  ham  o‘pka  ventilyatsiyasini 
ko‘paytiradi. Bu ko‘payish, bir tomondan, teri retseptorlaridan refleks yo`li bilan yuzaga 
chiqsa, ikkinchi tomondan, modda almashinuvining jadallashishiga bog‘liq. Ammo tana 
harorati  sezilarli  pasaysa  va  gipotermiya  holati  rivojlansa,  nafas  markazi  tormozlanib, 
nafas sustlashib ketadi.