Мундарижа

II. Massa. (vazn, og‘irlik) 

 

Massa  (vazn)  tushunchasining  o‘lchov  birligi  “kilogramm”dir.  Vazn  va 

og‘irlik  bir  xil  narsa  emas,  Og‘irlik  –  massani  tezlanishga  ko‘paytmasidan  iborat 

bo‘lgan  kuchdir.shuning  uchun  bolalarga  savol  berilganda  “ushbu  predmetning 

og‘irligi  qancha?”  deb  emas,  “ushbu  predmetning  massasi  qancha?”  deb  so‘rash 

joiz  bo‘ladi. 

 

Matematikada  “og‘irroq”  va  “engilroq”  so‘zlari  o‘rniga  “Ushbu  predmetning 

massasi ko‘p (yoki kam)” degan iboralar  ishlatiladi. 

 

O‘qituvchi  har  bir  o‘quvchiga  (massasiga  ko‘ra  bir-biridan  farq qiluvchi) 2 ta 

kitobni  2  qo‘liga  olib,  ulardan  qay  biri  og‘irroq  ekanini  so‘raydi.  Javob  turlicha 

bo‘lishi  mumkin.  Shunda  o‘qituvchi  predmetlar  massasini  qo‘lda  chamalash 

mushkul  ekanligini  uqtiradi. 

 

Bunday  hollarda  oddiy  pallali  tarozilardan  foydalanish  mumkinligini 

tushuntiradi  va  predmetlar  massasini  taqqoslash  jarayonida  undan  foydalanish 

yo‘llari  tushuntiriladi. 

---

 

22 

 

O‘qituvchi  1  kg,  2  kg,  5kg  li  tarozi  toshlarini  namoyish  etadi.  O‘quvchilar 

toshlarini  o‘lchash (tortish) bo‘yicha  mashqlarni o‘tkazadilar. 

 

Buning  oqibatida  ular  miqdorlar  haqida  tasavvurni  kengaytirish  o‘lchov 

bilan  boshqa  mavzularni  kengroq  anglash,  hisob-kitob  bo‘yicha  ko‘nikmalarni 

mukammallashtiradilar. 

 

Masalalarning 

yig‘indisi, 

ayirmasi 

yoki 

qoldig‘ini 

topish 

bilan 

bog‘liqmasalalarni  yechish  jarayonida  o‘quvchilar  bir  xil  nomdagi  birliklarda 

ifodalangan  miqdorlarni  qo‘shish va ayirishga oid vazifalarni  bajaradilar. 

 

 

 

 

 

 

 

Massa tarozida o‘lchanadi. Tarozi toshlari                            Kilogramm