Mundarija o`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Click here to buy
A
B
B
Y
Y
PD
F Transfo
rm
er
2
.0
w
w
w .A
B B Y Y.
c o
m
Click here to buy
A
B
B
Y
Y
PD
F Transfo
rm
er
2
.0
w
w
w .A
B B Y Y.
c o
m

---

Qishloq xo‘jaligida ishlab chiqarish jarayoni muomala sohasida yakunlanadi. Shu
tufayli uning rivojlanish darajasi xo‘jalik faoliyatining yakuniy natijalariga bevosita ta’sir
ko‘rsatadi. «Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida”gi qonunda fermer o‘zi yetishtirgan mahsulotni
tasarruf etish va uni iste’molchilarga sotishda mustaqildir deb belgilab qo‘yilgan.
Mahsulotlarni sotish yo‘llarini tanlashdagi erkinlik fermerlarga o‘zlarining manfaatlariga
mos keluvchi xaridorlarni izlab topish va o‘zaro foydali savdo bitimlarini tuzishga imkon
berishi lozim.
Davlat strategik ahamiyatiga ega bo‘lgan qishloq xo‘jalik, mahsulotlari-paxta va
g‘alla (bug‘doy doni), sholi uchun qishloq xo‘jalik korxonalariga davlat buyurtmalari
beradi.
Davlat buyurtmalari hajmi qishloq xo‘jalik mahsulotlari turlari bo‘yicha quydagicha
o‘rnatilgan:
-bug‘doy uchun rejalashtirilgan hosilning 50% miqdorida;
-paxta uchun rejalashtirilgan hosilning 70% ini davlat xarid narxlarida va qilgan 30%
ini erkin shartnomaviy narxlarda sotish.
Davlat buyurtmasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 31dekabrdagi
PF-2165-sonli farmoni bilan tashkil etilgan “Davlat ehtiyojlari uchun xarid etiladigan
qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bilan hisob-kitob qilish jamg‘armasi” mablag‘lari hisobidan
amalga oshiriladi .
Davlat buyurtmalari fermer xo‘jaliklari bilan tuziladigan shartnomalar orqali
rasmiylashtiriladi. Shartnomani davlat tomonidan “Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bilan
hisob-kitob jamg‘armasi”ning tijorat agentlari hisoblanadigan subyektlar:
- g‘alla bo‘yicha “O‘zdonmahsulot” Davlat Aksiyadorlik jamiyatining joylaridagi
bo‘linmalari;
- paxta bo‘yicha “O‘zpaxtasanoatsotish” Assotsiatsiyasining tumanlardagi paxta
tozalash zavodlari orqali rasmiylashtiriladilar.
Jamg‘arma, shuningdek davlat buyurtmasi bo‘yicha mahsulot yetishtiruv chi
xo‘jaliklarini o‘z vaqtida moliyalashtirish uchun “Agrobank” OATBni moliya agenti
sifatida yollaydi.
Fermer xo‘jaligining mahsulotni realizatsiya qilish bo‘yicha tayyorlov tashkilotlari va
boshqa korxonalar bilan munosabatlari shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Davlat buyurtmasi asosida mahsulotlarni sotish tizimini takomillashtirish yo‘nalishlari
quydagi yo‘nalishlarda amalga oshirilishi lozim :
- davlat ehtiyojlari uchun xarid etiladigan mahsulotlar uchun beriladigan imtiyozli
kreditlarni o‘z vaqtida berish;
- keyinchalik qisqa muddatli imtiyozli kredit o‘rniga “fyuchers bitimlari”
mexanizmini qo‘llash, ya’ni shartnomadagi maqsulot qiymatining 50% ini oldindan, hosilni
garovga qo‘ygan holda avans tariqasida berish va undan foydalanishni fermer ixtiyoriga
berish.
- g‘allaga belgilanadigan davlat xarid narxlarini bozordagi talab va taklif asosida
belgilanadigan muvazanat narxlariga yaqinlashtirish;
-davlat buyurtmasi bo‘yicha hosildorlikni rejalashtirishda yerning amaldagi ball-
bonitetiga qat’iy rioya etish.
Paxta va g‘alladan tashqari boshqa mahsulotlarni fermerlar sotishning bir nechta
yo‘nalishi mavjud, ya’ni ular mahsulotlarini tayyorlov tashkilotlari va qayta ishlash