Mundarija: Moliyaviy natijalar hisobi va auditini takomillashtirish

Written by a member of the Paper P7 examining team
Paper P7 imtihon guruhi a'zosi tomonidan yozilgan

Uchinchi bob bo‘yicha xulosa…………………………………
Xulosa
Hulosa qilib shuni ta’kidlashimiz mumkinki, O’zbekiston Respublikasida Moliyaviy natijalar hisobi va auditini takomillashtirish borasida juda kop ishlar olib borilmoqda, jumladan,

• 
  O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2019-yil 23-yanvardagi 10-son buyrug‘iga binoan Moliyaviy hisobot shakllari va ularni to‘ldirish bo‘yicha qoidalarga o’zgartishlar va qo’shimchalar kiritish to’g’risida loyihasi muhokamasi yakunlandi;
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga o’tish bo’yicha qo’shimcha chora tadbirlar to’grisida»gi qarori, 24.02.2020 yildagi PQ-4611-son
  
• 
  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 19 sentyabrdagi PQ-
  

3946-son qarorida “O’zbekiston Res’ublikasida auditorlik faoliyatini yanada rivojlantirish bo’yicha chora-tadbirlar” belgilandi;

• 
  O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 22 sentyabrdagi «Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshirishlarning ahamiyatini oshirish to’g’risida»gi 365-sonli qarori.-T.
  

Moliyaviy natijalar hisobi va auditini o’tkazish tartirbini o‘rganib chiqib, uni takomillashtirish maqsadida quyidagi takliflarni beramiz:

1. 
   Moliyaviy natijalar hisobi va auditini tashkiliy va normativ-huquqiy bazasini yanada takomillashtirish, bunda moliyaviy natijalar hisobi rivojlantirishning barqarorligi va uning natijalariga talabning oshishini ta’minlaydigan ustuvor yo’nalishlarini belgilash:
   

1. Moliyaviy natijalar auditini tartibga solish sohasidagi xorijiy mamlakatlar qonunchiligi va ilg’or tajribasini o’rganish.

• 
  xalqaro amaliyotni hisobga olgan holda auditorlarni sertifikatlash, ishchi hodimlarni malakasini oshirish tizimini takomillashtirish;
  
• 
  moliyaviy hisobot sifatining tashqi nazoratini amalga oshirish bo’yicha zamonaviy va samarali monitoring tizimini rivojlantirish;
  
• 
  xalqaro standartlarini qo’llash;
  
• 
  har yili auditorlik tekshiruvidan o’tishi shart bo’lgan yillik hisobot tuzvchi ijtimoiy ahamiyatga ega barcha korxona va muassasalar ,korxonalarni aniqlash.
  

2. Qonun hujjatlarida belgilangan talablarga javob bermaydigan hisobot tuzuvchi tashkilotlari faoliyatini amalga oshirishga yo’l qo’ymaslik, quyidagilarni nazarda tutadigan mexanizmni joriy etish:

• 
  transformatsiya jarayonini amalga oshiruvchi tashkilotlari mahlumotlarini xalqaro standartlar to’g’risidagi axborotlar bilan taqqoslash;
  
• 
  Adliya vazirligi huzuridagi Davlat xizmatlari agentligiga auditorlik faoliyatini amalga oshirish uchun litsenziyaga ega bo’lmagan auditorlik tashkilotlarini qonun hujjatlariga muvofiq qayta ro’yxatdan o’tkazish choralarini ko’rish uchun ular to’g’risida mahlumotlarni yo’llash;
  
• 
  belgilangan talablarga javob bermaydigan auditorlik tashkilotlari litsenziyalarining amal qilishini belgilangan tartibda tugatish.
  
• 
  Xorijiy mamlakatlarda moliyaviy hisobot xalqaro standartlarini (MHXS) joriy etish amaliyotini o’rganish;
  
• 
  MHXSni tan olishni nazarda tutadigan res’ublikada xalqaro standartlarini qo’llash tartibi to’g’risidagi takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritish hamda Moliya vazirligi va mutaxasislarning res’ublika jamoat birlashmalari veb-saytlarida rasman e’lon qilis;
  
• 
  MHXSni davlat tiliga tarjima qilishni va ularni Moliya vazirligi va res’ublika jamoat birlashmalari veb-saytlarida rasman e’lon qilishni tashkil etish;
  
• 
  xalqaro moliya tarmoqlari va xalqaro uyushmalar azosi hisoblangan moliya tashkilotlari to’g’risida mahlumotlarni Moliya vazirligi veb-saytida joylashtirish, sohani rivojlantirishning dolzarb masalalari bo’yicha amaliy seminarlar va davra suhbatlarini tashkil etish va o’tkazish. Xalqaro standartlariga muvofiq normativ-huquqiy ta’minotini takomillashtirish.
  

3. 
   MHXSni shaffofligi, ishonchliligini ta’minlash va ularni foydalanuvchilar bilan o’zaro axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, ya’ni «Moliyaviy hisobot shaxsiy kabineti» va «Moliyaviy hisobot jamoat birlashmasining shaxsiy kabineti» veb-servisini yaratishni nazarda tutadigan dasturiy majmuasini ishlab chiqish va joriy etish.
   
4. 
   Quyidagilarni nazarda tutadigan kompleks choralarni amalga oshirish:
   

• 
  xo’jalik yurituvchi subhektning balans mahlumotlari shakillantrish,
  
• 
  pul oqimlari to’grisidagi hisobotlarni shakillantrish;
  
• 
  xususiy kapital malumotlarini shakillantrish,
  
• 
  MHXSga o’tishi shart bo’lgan sub’ektlar bo’yicha ma’lumotlar bazasini shakllantirish:
  
  1. 
     Buxgalterlarning respublika jamoat birlashmalari faoliyatini yanada takomillashtirish.
     

1. Buxgalterlar faoliyatini baholash mexanizmini baholash natijasining xolisligi va mustaqilligini tahminlaydigan qiziqtirgan ranjirlovchi ko’rsatkichlar bo’yicha reyting o’tkazish yo’li bilan takomillashtirish.

• 
  buxgalterlar faoliyatini reyting baholash amaliyotini tanqidiy o’rganish hamda mazkur sohadagi xalqaro tajribani tahlil qilish;
  
• 
  baholashning shaffof mexanizmi va baholash natijalaridan foydalanish tartibini tahminlaydigan ko’rsatkichlarni ranjirlashni o’z ichiga olgan auditorlik tashkilotlari reytingi metodikasini ishlab chiqish;
  

2. 
   Xalqaro amaliyotni hisobga olgan holda buxgalterlar va auditorlarning respublika jamoat birlashmalari faoliyatini takomillashtirish.
   
3. 
   Buxgalterlarning respublika jamoat birlashmalarini MHXSni qo’llash va faoliyatini tartibga solishda jahonning ilg’or tajribasini umumlashtirish va joriy etish bo’yicha Xalqaro buxgalterlar federatsiyasi bilan o’zaro hamkorligini yanada rivojlantirish.
   

1. 
   Buxgalteriya hisobi va audit sohasida mutaxassislarni tayyorlash hamda auditorlar malakasini oshirishning ilg’or usullarini joriy etish.
   

1.Buxgalteriya hisobi va audit sohasida masofaviy va mustaqil o’qishni tashkil etishni nazarda tutadigan innovatsion ilmiy yutuqlar, zamonaviy pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo’llash imkoniyatlarini kengaytirish uchun zarur usullar va texnologiyalarni tahlim tizimiga joriy etish.
2. Xalqaro standartlar asosida buxgalterlarni professional sertifikatlash va ularning malakasini oshirishning zamonaviy tizimini yaratish, bunda

• 
  buxgalter va auditorlarni sertifikatlash va ularning malakasini oshirish sohasida xorijiy mamlakatlar qonun hujjatlarini tahlil qilish va ilg’or tajribasini o’rganish;
  
• 
  buxgalterlar va auditorlar malakasini oshirish tizimini monitoring qilishning zamonaviy tizimini joriy etish;
  
• 
  bu kasbning nufuzini va yosh mutaxassislarning bu kasbni egallashga qiziqishini oshirish bo’yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish.
  
  1. 
     Moliyaviy hisobot xalqaro standartlarini joriy etishning ahamiyati va zaruratini tushuntirish