Mundarija kirish Xom ashyo mahsulotlarining tavsifi Tayyor mahsulot tavsifi Jarayonning fizik kimyoviy asoslari Texnologik sxema bayoni Texnologik ishlab chiqarishdagi asosiy jixoz hisobi 1

6.1 Moddiy va issiqlik hisobi
Ammoniy selitrasi suyuq ammiakni gaz holatiga otkazilgan AMGni bilan neytrallash usuli bilan olish quydagi bosqichlardan iborat;
Dastlabki ma'lumotlar:
100 % li ammoniyli selitra olish uchun qurilmaning unumdorligi 41.160(t/soat)
Nitrat kislota konsentrasiyasi (%)……………………………………………….58%
Gaz holidagi ammiak konsentrasiyasi (%) 100%
1000 kg ammoniyli selitra uchun yo’qotilishi,(%):
Ammia………………………………………………………………………………2,5
Nitrat kislota………………………………………………………………………...7,5

Ammoniyli selitra olish quyidagi reaksiyaga asoslangan:

NN3 + NNO3 = NN4NO3 + Q kJ.
Neytrallanish jarayoniga asosan 1tonna ammoniyli selitra olish uchun ammiak va nitrat kislotaning nazariy sarfini hisoblaymiz
Ammiak uchun nazariy sarf, kg:
(17 · 1000)/80 = 212,5
Nitrat kislota uchun nazariy sarf, kg
63 · 1000/80 = 787,5
bu yerda: 17, 63, 80 - ammiak, nitrat kislota va ammoniy nitratning molekulyar massalari.
Amaliy jihatdan reagentlarning yo’qotilishini hisobga olinganda, ammiak va nitrat kislota sarfi albatta nazariy sarfga nisbatan yuqori bo’ladi, kg
Ammiak uchun amaliy sarf kg
212,5 + 2,5 = 215
Nitrat kislota uchun amaliy sarfi
787,5 + 7,5 = 795
41.16 t/soat bo’lgan 100% li ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan reagentlarning sarfi, kg/soat.
Ammiak sarfi, kg/soat:
41.16 · 215 = 8849.4
Nitrat kislota sarfi, kg/soat
41.16 · 795 = 32722
Bundan ko’rinib turibdiki, 41.16 t/soat bo’lgan ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan ammiak sarfi 8849.4 kg/soat, nitrat kislota sarfi esa 32722 kg/soatga teng.
Soatdagi unumdorlikka asosan reagentlarning yo’qotilishi, kg/soat:
Ammiakning yo’qotilishi,kg/soat:
8849.4- 212,5·41.16=102.9
Nitrat kislotaning yo’qotilishi kg/soat
32722- 787,5 · 41.16= 308.5
58% li nitrat kislotaning sarfi, kg/soat
32722/0,58 = 56417.24
Bu miqdor nitrat kislota tarkibidagi suvning miqdori, kg/soat:
56417.24- 32722= 23695.24
Demak, neytralizator qurilmasiga kelayotgan reagentlarning umumiy miqdori, kg/soat:
56417.24+ 8849.4= 65266.64
1.Apparatdagi neytralizasiya issiqligi qisobiga suvning bug’lanishini e'tiborga olmagan holda, ammoniyli selitra konsentrasiyasi quyidagicha aniqlanadi, %:
41160 · 100/65266.64=63%
Suvning bug’lanishiga sarf bo’ladigan neytrallanish issiqligini hisobga olib, apparatdan chiqayotgan selitraning konsentrasiyasini 90% deb qabul qilib tanlangan konsentrasiyaning to’g’riligi - issiqlik hisobi yordamida tekshiriladi. – jadval
6.1-Jadval

T, ˚С	Η	Т, ˚С	Η	Т, ˚С	Η	Т, ˚С	η
40	0,6609	65	0,7899	90	0,9362	115	1,1025
45	0,6854	70	0,8177	95	0,9677	120	1,1384
50	0,7106	75	0,8463	100	1,0000	125	1,1757
55	0,7364	80	0,8755	105	1,0333	130	1,2135
60	0,7628	85	0,9056	110	1,0674	135	1,2525

Apparatdan chiqayotgan 96.5% li ammoniyli selitra eritmasini miqdori, kg/soat:

41160/0,965 = 42652.85
96.5% li ammoniyli selitra eritmasining tarkibidagi suv miqdori, kg/soat
65266.4- 42652.85= 22613.79
Olingan natijalarini jadval shakliga keltiramiz.Neytralizatsiya bo’limining moddiy balansi.

Kirish		Sarf
Ko’rsatgichlar	Kg/saot	Ko’rsatkichlar	Kg/soat
Ammiak	8849.4	96.5% selitra miqdori	42652.85
Kislota	32722
Kislota tarkibidagi suv	23695.24	Sharbat bug’i	22613.79
Jami	65266.64	Jami	65266.64