2.“Йўл” романининг барча қаҳрамонларининг яратилишда бадиий усуллар силсиласи
Ҳар бир ижодкор қалам тебратар экан бадиий ифодани мазмунан қуюқлаштириаҳ, уни ҳис- ҳаяжонларга йўғириш учун сўз салоҳиятига таянади. Ҳар бир ижодкор оддий сўзловчидан сўз соҳибига, ундан эса сўз санъаткорига кўтарилиши учун “сўз сезгиси”, “сўз сеҳри”, “сўз жозибаси” каби босқичларни эгаллаши лозим. Адиб қалам тебратар экан унинг ихтиёрида бир неча воситалар мавжуд. Бу воситаларнинг энг муҳимлари бадиий тасвир воситаларидир.
Юқорида айтганимиздек бош қахрамонимиз тақдирига барча қахрамонлар ўз таъсирини кўрсатди. Асарда Карима образи шундай тасвирланади:
“Қора юбка, қизил кўфта, бошида гулли рўмол ўралган. Унинг қадди-қомати нафислик ва тўлаликни бир бутун холда кўрсатарди. Унинг атири кишини маст қила ёзарди” 62
Асарда қахрамонлар ҳарактерини ёритишда монолог, диалоглардан самарали фойдаланилган . Асар қахрамонлари : бош қахрамонлар: Собир, онаси,Илхом, Карима. Иккинчи даражали қахрамонлар: Халил амаки - мехмонхона хўжайини, Али Сурейкус – мехмонхона ишчиси, Ихсан Тантави – нашриёт бош мухаррири, Махмуд Тантави – адвокат , Мухаммед Сави – регистратура ишчиси, кўзи ожиз журналист.
Юқорида айтиб ўтганимиздек асар асосини диалоглар ташкил қилиб, улар асар моҳиятини янада ёритиб беришган.
ستجد عند ذاك فرصة مؤجلة لا ستئناف االبحث.
و اذا تأيد الاعدام؟
بسط المحامى راحتية فى تسليم ثم قبضهما فى وجوم.
فى حالة الاعدام يبقى لى من الزمن ما يستنفده النقض ثم الفترة السابقة للتنفيذ، ألا تستطيع أن تقدم لى فى تلك المدة خدمة حقيقية بمحاولة الاتصال بالرجل.
يا بنى، القانون هو القانون، و الرحمة و الواجب يقتضيا ننى ألا أضيع و قتى فيما لا طائل وراءه: و الاجدى أن أراجع ملف القضية و القانون الجنائى.
بالرغم مما سمعت عنه لا تريد أن تقتنع بقوته؟
أنا رجل قانون، و اعلم ان مصيرك بيد القانون وحجه.
قد يدركنى فى فترة الانتظار أفلا تأخذنى على قد عقلى؟
ان يكن حقا كما تتصوره فأهلا به و سهلا و لكن لا سبيل من ناحيتى اليه.
انك رجل ذو خبرة و علم و جارك يبدو أثيرا الديه.
الاتصال به ان لم يكن مستحيلا فهو يستلزم و قتا لن يتسع لك، و لا أملك و سيلته بحال، سوف يتطلب منا الا تصال بجميع سفاراتنا فى الخارج كخطوة اولى، و لا يبعد أن ينتقل فى أثناء الاتصال الى بلد لا تمثيل سياسى لنا فيه للأسباب التى تعرفها.
آه.. الذكرى التى تموت و هى على طرف اللسان. و تشكيلات السحب التى تعبث بها الرياح. و عصارة الالم المنصهرة وراء القضبان. و السؤال الاعمى و الجواب الغشوم.
و قال:
يبدو انه لا جدوى من الاعتماد على الغير.
فابتسم المحامى فى تسامح و هو يقول:
بل هناك جدوى فيما هو معقول.
فهز منكبيه قائلا:
“ - Унда қидирувни яна янгилаймиз.
Агар ўлим жазоси бўлсачи?
Юрист қўлимиздан нима ҳам келарди деган маънода қўлларини силкитти.
- Ўлим жазоси эълон қилинса ҳам уни қайта кўриб чиқиш вақти бўлади, сўнг у амалга оширилгунгача ҳам вақт бор. Отам билан қандай алоқага чиқиш мумкинлигини билганингизда эди?
- Болам, қонунни ҳеч ким бузолмайди. Бурчим ва раҳмдиллигим фойда келтирмайдиган нарсага югурмаслик кераклигини айтяпти. Ҳозир энг муҳими ишингизни яна кўриб чиқишим керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |