Mundarija kirish nazariy qism

Yuklama

Hafta kuni

Mashg’ulot soati

Guruh

Talaba

Fakultet

Kafedra

Auditoriya

O’qituvchi

10-rasm. Dars jadvalini tuzishning infologik modeli


Mohiyat turlari

• 
  kuchli va kuchsiz,
  
• 
  tip va ichki tip turlariga bo'linadi.
  

Muammoni hal qilish nuqtai nazaridan mohiyat birliksiz mavjud bo'lolmaydi. Masalan, universitetda talaba majburiy ravishda guruhga kiradi, ya'ni talabaning mohiyati guruh mohiyatisiz mavjud bo'lolmaydi. Xodimlar bo'limi esa bo'lim bo'lmasdan mavjud bo'lolmaydi.
Agar mantiqiy obyekt instansiyalarining bir qismi boshqa holatlarga nisbatan qo'shimcha xususiyatlarga ega bo'lsa, unda bu qism kichik tipga bo'linadi. 5-rasmda talaba uchun talaba shahar turidagi kichik guruh, dasturchi esa xodimlar turining pastki turidir. Tur va pastki tur o'rtasida 1:1 nisbat mavjud, ammo bu o'zaro bog'liqlik to'liq emas, chunki har bir tipning tipi har xil subtiplarning tegishli namunalariga ega emas.

11-rasm. Tip va ichki tip

Mohiyatlar o’rtasidagi aloqa.
K daraja - bog'liq shaxslar soni. K = 6 daraja munosabatlarining misoli 9-rasmda keltirilgan. Jadval tuzish uchun har bir obyektning aniq bir nusxasi bog'liq bo'lishi kerak. Bir necha subyektlar o'rtasidagi semantik munosabatlar juda oddiy bo'lishi mumkin bo'lsa ham, juda murakkab bo'lishi mumkin. Bir juft ajdod-avlod (13-rasm) bir nechta avlodga ega bo'lishlari mumkin.
Ikki subyekt o'rtasidagi to'liq aloqalar shunday munosabatlardirki, bunda bitta mantiqiy obyektning har bir misoli kamida boshqa mantiqiy obyektning bitta nusxasiga to'g'ri keladi. Masalan, har bir talaba bir guruh (bitta) va har bir guruhda talabalar bor.
Xususiy munosabatlarda, bitta subyektning ba'zi bir nusxalari boshqasining har qanday holati bilan bog'liq emas. Masalan, hamma talabalar yotoqxonada yashamaydi.
Korxonalar o'rtasidagi 1:1 munosabatlar kam uchraydi. Nazariy jihatdan, bunday obyektlar har doim birlashtirilishi mumkin. Modelni yaxshiroq tushunish uchun 1:1 munosabatlar yaratiladi. Masalan, direktor va zavod turli xil obyektlar sifatida eng yaxshi ko'rib chiqiladi.
1:N,N>1-turdagi aloqa (yoki 1 ←→ ∞) relyatsion ma'lumotlar bazasini yaratish uchun eng sodda va qulaydir. 12-rasmda 1:N munosabatlari bo'lgan to'rtta subyektning mohiyat-aloqa modelining misoli keltirilgan.