Mundarija: kirish I. Bob. Simmetrik kalitlar va ularning axborot xavfsizligidagi o`rni

Baytlar va bitlar o’rni bog‘liqsiz almashtirishga asoslangan 
generatsiyalash algoritmlar
Ushbu algoritm tizimli-nazariy yondashuv asosida yaratilgan bo’lib 
algoritm asosini: 256 baytli S - blok va o’lchovi 16x16 bo’lib, elementlari 
yarim baytdan iborat bo’lgan (0 dan 15 gacha sonlarning tekis taqsimotidan 
iborat) siqish jadvali (SJ) tashkil etadi. 
Algoritm asosida quyidagi akslantirishlar yotadi: 

(j+S+K)
mod256 - yig‘indi; 

a«b - bir baytli «a» sonini « b » sonining oxirgi 3 bitiga teng bo’lgan 
qiymatga siklik surish; 

SJ(5)-bir baytli gamma blokni siqish jadvalidan o’tkazish; 

<=> - S
- blokning 

va 
elementlari o’rnini almashtirish; 

L||R - ikkita 4-bitli bloklar konkatenatsiyasini ifodalovchi bayt. 

---

Bajardi: Ro`zmetov Alisher B
et:
Qabul qildi: Sadikov M. 
.
.
 
Algoritm blok sxemasi 
2.5-rasm. Baytlar va bitlar o’rni bog‘liqsiz almashtirishga asoslangan 
generatsiyalash algoritmlar 
Baytlar va bitlar o’rni bog‘liqsiz almashtirishga asoslangan 

---

Bajardi: Ro`zmetov Alisher B
et:
Qabul qildi: Sadikov M. 
.
.
generatsiyalash algoritmlariga RC4, AES algoritmlarini kiritish mumkun[16]. 
Simsiz tarmoq protokoli sanalgan WEP protokolida ma’lumotni 
shifrlash algoritmi sanalgan RC4 oqimli shifrlash algoritmi hisoblanadi. 
Bundan oldingi A5/1 shifrlash algoritmi bilan tanishib chiqildi. A5/1 
shifrlash algoritmida har bir registor siljishida bir bit kalit ketma-ketligi hosil 
bo’ladi. Ushbu RC4 oqimli shifrlash algoritmida esa bir taktda bir bayt (8-bit) 
kalit ketma-ketligi olinadi. Shunga ko’ra A5/1 shifrlash algoritmi apparat 
tarzda amalga oshirishda qulay bo’lsa, RC4 shifrlash algoritmi dasturiy tarzda 
amalga oshirishda qulaydir. 
RC4 – uzluksiz shifrlash algoritmi bo’lib, u SSL(Secure Sockets Layer) 
pratakoli va WEP (simsiz tarmoqlarda xavfsizlikni ta’minlashda) keng 
foydalaniladi. RC4 uzluksiz shifrlash algoritmi Ron Rivest tomonidan 1987 
yilda yaratilgan va shuning uchun RC4(Rivest Cipher 4) deb nomlangan.
RC4 psevdotasodifiy bitlar ketma-ketligini hosil qiladi va hosil 
qilishda ikki qismdan iborat bo’lgan maxfiy oraliq holatidan foydalaniladi: 

barcha mumkin bo’lgan 256 baytning joylashishdagi o’rni(S ni topish);