Mundarija kirish i-bob. Qurilish ishlarini ikkinchi va undan keyingi yillariga smeta qiymatini aniqlashning nazariy asoslari

3.5- jadval.
Qurilishning ikkinchi (va keyingi) yillari uchun qurilish materiallari narxini belgilashda yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xatolik diapozoni
(Qurilish materiali qaymatiga nisbatan foiz hisobida).

№	Qurilish materiallari nomi va o‘lchov birligi	Yil davomida qayd etilgan eng yuqori narx	O‘rtacha yillik narx	Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xatolik
1.	Sement M-400/t.	122,2	111,8	10,4
2.	Armatura/t.	118,7	111,5	7,2
3.	G‘isht/ dona	128,1	116,5	11,6
4.	G‘ovak betonli g‘isht / dona	132,5	119,5	13,0
5.	Ppofnastil otsinkovka/ t.	114,15	108,6	5,55
6.	Yog‘och taxta 50/200 mm./ m3	124,27	111,22	13,05
7.	Deraza oynasi/m2	128,64	112,26	16,38

Jadvalda keltirilgan ma’lumotda eng kam farq Ppofnastil(tomqoplama) qiymatida (5,55%) qayd etilgan bo‘lsa, eng yuqori tafovud deraza oynasi qiymatida (16,38%)ni tashkil etgan. Umuman olganda alohida olingan qurilish materiallari misolida xulosa qiladigan bo‘lsak ular qiymatining yil davomida bir me’yorda o‘sish ko‘rsatkichiga ega bo‘lmasligi oqibatida yilning turli kvartallarida chor etilgan kataloglardan olingan narxlarni qo‘llash orqali qurilish obyektining ikkinchi va undan keyingi yillardagi qiymatini shakllantirishda 5-16 foizgacha xatolikka yo‘l qo‘yilishi mumkin.
O‘tkazilgan tadqiqolar va tahliliy ko‘rsatkichlarga asoslangan holda quyidagi xulosaga kelish mumkin:
- qurilishning ikinchi (va undan keyingi ) yili uchun qurilish materiallari qiymatini hisobot yilining 4 kvartalida chor etilgan katalog asosida qayta hisoblash natijasida 5-16 foizgacha xatolikka yo‘l qo‘yish mumkin;
- qurilish materiali narxini aniqlashda hisobot yilining 1-4 kvartallarida chor etilgan kataloglarda keltirilgan narxlarni umumlashtirib to‘rtga bo‘lish orqali yillik o‘rtacha narx hisoblab toriladi;
- qurilish materali qiymatini qayta hisblash jarayonida yillik o‘rtacha narxlarni qo‘llash orqari o‘rtacha 10 foizgacha xatolikni tuzatish mumkin bo‘ladi;
- qurilishning ikkinchi yili uchun joriy narxlardagi qurilish materiallari qiymatini hisoblashda o‘rtacha yillik ko‘rchatkichni qo‘llash orqali jami qurilish materiallari qiymati 10 foizga, qurilishning to‘g‘ri xarajatlar qiymati 4-6 foizga va obyektning umumiy smeta qiymati 3-4 foizga tuzatish imkonini beradi.