Mundarija kirish I. Bob. Mehmonxonalarda narx siyosati

2.2. Mehmonxonalarda narxlar raqobati to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish
Narxlar raqobati bu tovarlar va xizmatlar narxlarining o‘zgarishini o‘z ichiga olgan raqobat turidir. Mehmonxona xizmatlariga talab darajasining o‘zgarishi sharoitida o‘z xizmatlari narxlarini ko‘tarish yoki pasaytirish orqali ko‘plab omillar ta’sirida korxonalar. Muvaffaqiyatli narxlar raqobatining asosiy sharti xarajatlarni kamaytirish va taklif etilayotgan xizmatlar sifatini oshirishdir. Narxlar raqobatining ta’sir mexanizmini quyidagicha tavsiflash mumkin. Alohida mehmonxona raqobat sharoitida omon qolish yoki bozorda etakchi mavqega ega bo‘lish uchun o‘z xizmatlari narxlarini bozor narxlaridan pastroq qilib belgilaydi. Ba’zi korxonalar - raqobatchilar narxlarni pasaytirishga qodir emaslar, bozordagi mavqelarini yo‘qotib, uni tark etishadi, boshqa korxonalar unumsiz xarajatlarni kamaytirish imkoniyatlarini topadilar va asta-sekin inqirozdan chiqib, narxlarning ko‘tarilishini kutmoqdalar.
Mehmonxona xizmatlari narxi:
Asosiy xarajat mehmonxonalar korxonalarining ma’lum bir xizmat turini ishlab chiqarish uchun joriy xarajatlarini va uni amalga oshirish xarajatlarini naqd shaklda aks ettiradi. Buxgalteriya hisobi standartlariga muvofiq tannarx narxiga quyidagilar kiradi: "ishlab chiqarish tannarxi, taqsimlanmagan doimiy qo‘shimcha xarajatlar va ortiqcha ishlab chiqarish xarajatlari". O‘z navbatida, xizmatlarning ishlab chiqarish tannarxi quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak: "to‘g‘ridan-to‘g‘ri moddiy xarajatlar, to‘g‘ridan-to‘g‘ri ish haqi xarajatlari, boshqa to‘g‘ridan-to‘g‘ri xarajatlar, o‘zgaruvchan qo‘shimcha xarajatlar va doimiy taqsimlangan qo‘shimcha xarajatlar". Barcha ro‘yxatdagi xarajatlar to‘g‘ri hisoblanishi kerak.
Ta’kidlash joizki, korxonalarning samarali ishlashini ta’minlash uchun, avvalo, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish orqali ularning xarajatlarini aniq kamaytirishga alohida e'tibor qaratish lozim. Shu bilan birga, kommunal xizmatlar va energiya resurslari narxlarining doimiy o‘sishini hisobga olish kerak, chunki aynan shu omillar mehmonxonalar xizmatlari narxining pasayishiga xalaqit beradi. Har bir korxonaning narx siyosati ko‘p holatlarga bog‘liq bo‘lgani uchun mehmonxona xizmatlari narxlarini hisoblashning quyidagi usullari taklif qilinishi mumkin:
1.Qimmat usul;
2.Kapitalning rentabellik darajasi asosida narxni hisoblash usuli;
3.Talabga yo‘naltirilgan narxlash usuli;
4.Amaldagi narx darajasiga asoslangan narxlarni hisoblash usuli.
Xizmat narxini xarajatlar asosida hisoblash usuli xo‘jalik amaliyotida keng tarqaldi va xarajatlarni o‘zgaruvchan va doimiy deb ajratishga asoslangan. Xarajatlar miqdorini hisoblab chiqqandan so‘ng, unga kerakli foyda darajasiga yoki ma’lum bir xizmat turining xususiyatlariga qarab o‘sish qo‘shiladi.
Ushbu usul quyidagi asosiy afzalliklar tufayli tez-tez ishlatiladi:
1.Xarajatlarni qoplash va foyda olish qobiliyati;
2.Ushbu usulni sohaning barcha korxonalari qo‘llaganida, ularning xizmatlari narxi deyarli bir xil bo‘ladi.
Usulning kamchiliklariga quyidagilar kiradi:
1.Xizmatga talabning egiluvchanligi hisobga olinmaydi;
Ularning narxlarini pasaytirish va xizmatlar sifatini oshirish imkoniyatlarini izlash zarurligini nazarda tutmaydi. ROI usulini xizmatlarning keng doirasiga ega bo‘lgan mehmondo‘stlik korxonalari qo‘llashlari mumkin, ularning aksariyati bozor uchun yangi. Ushbu usul investitsiya qilingan kapitalning istalgan rentabelligi xizmat ko‘rsatish birligi uchun umumiy xarajatlarga qo‘shilishiga asoslanadi.
Talabga asoslangan narxlash usuli ancha murakkab va unchalik keng tarqalgan emas, chunki yakuniy narxni belgilashda asosiy e'tibor kompaniyaning o‘z xarajatlariga emas, balki iste'molchilarning taklif etilayotgan xizmatlarga bo‘lgan munosabatiga qaratiladi.
Ushbu usul maqsadli iste'molchi uchun qiymatini ketma-ket aniqlash va eng muhim iste'mol qiymatlariga narx belgilashdan iborat.
Ushbu usuldan foydalanish kompaniya o‘z potentsial mijozlari ehtiyojlari to‘g‘risida real ma’lumotlarga, xizmatlarning etarlicha keng doirasiga ega bo‘lishi va mijozlarning e'tiborini o‘z xizmatlarining o‘ziga xos xususiyatlariga jalb qilishi sharti bilan samarali bo‘lishi mumkin.
Amaldagi narxlar darajasidan kelib chiqqan holda narxlarni hisoblash usuli shundan iboratki, tadbirkorlar o‘zlarining xizmatlariga narxlarni raqobatchilarnikidan bir oz yuqoriroq yoki pastroq qilib belgilaydilar, o‘zlarining xarajatlariga emas, balki bozor kon'yunkturasiga, raqobatdosh korxonalarning narx siyosatiga e'tibor berishadi. ularning narx o‘zgarishiga munosabati.
Tavsiya etilgan barcha usullardan maksimal darajada foydalanish korxonalarga samarali narx siyosatini olib borishga imkon beradi.
Mehmonxona xizmatlari uchun yakuniy narxlar talabning ta’siri ostida belgilab qo‘yilganligi sababli, ular o‘z navbatida uni sozlashlari, o‘z xizmatlarini amalga oshirishni tezlashtirishi yoki sekinlashtirishi kerak. Shunday qilib, mehmonxona xizmatlariga bo‘lgan talabning oshishi mehmonxonalarni yuqori narxlarni qo‘llashni rag‘batlantiradi va shu bilan sotishdan tushadigan pul tushumining ko‘payishiga hissa qo‘shadi va talab tushganda korxonalar talabni rag‘batlantirish uchun minimal narxlarni yoki turli xil chegirmalarni qo‘llashga majbur.
Bizning biznes-rejamiz 90-yillarning boshlarida paydo bo‘lgan va amaldagi hujjatlardan tubdan farq qilgan. Ular unga salqin munosabatda bo‘lishdi, ko‘pchilik avvaliga unga e'tibor berishmadi, boshqalari pul to‘lab, kerakli ahamiyat berishmadi Korxonaning raqobatdoshligi va marketingi:
Raqobatbardosh korxona yaratish uchun nafaqat ishlab chiqarish va menejmentni modernizatsiya qilish, balki nima uchun bu amalga oshirilayotganini, qanday maqsadga erishish kerakligini aniq bilish kerak. Asosiy narsa bitta bo‘lishi kerak: aniqlash qobiliyati.
Oliy ta’lim sohasidagi marketing faoliyati
Ishlab chiqarish sohasida dunyo 19-asr oxiri - 20-asr boshlarida shakllangan ommaviy ishlab chiqarishni rad etish bilan duch keladi. MP o‘rnini "oriq ishlab chiqarish" deb ta’riflangan yangi ishlab chiqarish turi egallaydi .Marketing tadqiqotlari milliy iqtisodiyotdagi ma’lumot manbai sifatida Eksperimental tadqiqotlar deganda bir xil turdagi sub'ektlar guruhini tanlash, ularga har xil topshiriqlar berish, natijalarga ta’sir etuvchi omillarni boshqarish va guruh reaktsiyalaridagi farqlarni taqqoslash orqali birlamchi ma’lumot yig‘ish tushuniladi. Marketing tizimidagi shinalar bozori holatini har tomonlama o‘rganish usullari
Marketingning mohiyatini ochib beradigan juda ko‘p turli xil ta’riflar mavjud. Amerika Marketing Assotsiatsiyasi uni quyidagicha ta’riflaydi: "Marketing bu g‘oyani rejalashtirish va amalga oshirish jarayoni.
Marketing kommunikatsiyalari kontekstida mimika
Mahalliy yoki import qilinadigan mahsulotlar tovarlarini markalashning me'yoriy hujjatlar talablariga muvofiqligini baholash (masalan, kosmetika mahsulotlari)
Kompaniyaning marketing siyosati samaradorligini "Neftekamsk novvoyxonasi" OAJ misolida baholash. Marketing 19-20-asrlarning boshlarida Qo‘shma Shtatlarda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotish bilan bog‘liq yirik kompaniyalar duch kelgan savdo muammolarini amaliy tadqiqotlar shaklida paydo bo‘ldi. Marketing - bu menejerlarning maqsadlarga bo‘lgan qarashlari ko‘p yillik evolyutsiyasi natijasidir
Korxonada marketing kompleksining individual elementlarini takomillashtirish (masalan, "Sochi go‘shtni qayta ishlash zavodi" OAJ)
Kompaniyaning mahsulot assortimenti maqsadli auditoriyaning taxminlari va tasavvurlariga javob berishi kerak. Marketing siyosatining ushbu o‘ta muhim elementi tobora raqobatdosh tashkilotlarga qarshi kurashning asosiy vositasiga aylanib bormoqda .
Moliyaviy reja kompaniyaning biznes-rejasining ajralmas qismi sifatida
Biznes-reja Rossiyada 90-yillarning boshlarida paydo bo‘lgan va amaldagi hujjatlardan tubdan farq qilgan. Ular unga salqin munosabatda bo‘lishdi, ko‘pchilik avvaliga unga e'tibor berishmadi, boshqalari pul to‘lab, kerakli ahamiyat berishmadi
Narx - bu mahsulot, ish va xizmatlarning tovar qiymatining pul ifodasi. Boshqa tomondan, narx the ma’lum bir mahsulot yoki xizmatni sotib olish evaziga iste'molchi xayriya qilishga tayyor bo‘lgan pul miqdori.
Narx iqtisodiyotda quyidagi asosiy funktsiyalarni bajaradi:
1. Mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarishda xarajatlarni hisobga olish funktsiyasi.
2. Rag‘batlantirish funktsiyasi. Narxning yuqoriligi ishlab chiqarish jarayoniga qiziqishni oshiradi.
3. Narxlarning taqsimlash funktsiyasi korxona tovarlari va xizmatlarini sotishni tashkil etishga yordam beradi.
4. Ratsional taqsimlash funktsiyasi - tovar va xizmatlar ishlab chiqarishni bozorga joylashtirish.
5. Talab va taklifni muvozanatlash funktsiyasi. Talab qancha yuqori bo‘lsa, narx shuncha yuqori bo‘ladi va aksincha.
Bozor sharoitida omon qolishni ta’minlaydigan narxlarni belgilash (aniqlash), shu jumladan narxlash usulini tanlash, korxonaning narxlash tizimini ishlab chiqish, narxlar bozori strategiyasini tanlash va boshqa jihatlarni o‘z ichiga olgan korxonaning narx siyosati marketing siyosatining eng muhim tarkibiy qismidir.
Korxonaning narx siyosatining uchta asosiy maqsadi mavjud: tirikchilikni ta’minlash, maksimal foyda olish va bozorni saqlab qolish: