Mundarija Kirish I. bob. Eksergiyaning nazariy asoslari

η_i = Ats^{q/s i} / q₁
Ats^{q/s i} – siklning qaytmas ishi
Ichki FIKning termik FIK ga nisbati qaytar jarayonning qaytmas jaryondan qancha mukammal ekanligini bildiradi.
η_oi = η_i / η_t = Ats^{q/s i} / Ats^{q/r i}
3. Samarali FIK
Samarali FIK deb – tashqi iste’molchiga berilgan issiqlik va ish shaklidagi energiya miqdorini qurilmaga berilgan energiya miqdoriga bo‘lgan nisbatiga aytiladi.
η_f = A_t.i. / q₁
A_t.i. – qurilmadan tashqi isitmaga o‘tadigan energiya.
q₁ – qurilmaga berilgan issiqlik.
η_f – tizimlardin ajratilgan issiqlikning qanday ulushi foydali ishga aylanganligini ko‘rsatadi.
To‘lik sistema ish qobiliyatining yo‘qolishi uning aloxida elementlari shu qobiliyatining yo‘qolishlari yig‘indisiga teng.
Σ ∆A^ektt = Σ ∆A_i
Ushbu ibora yordamida qaysi elementda energiya yo‘qotish katta bo‘lishini aniqlash mumkin.
4. Eksergiya usuli
Eksergiya usuli – moddaning eksergiyasi bu uning atrof muxit bilan qaytar jarayon mobaynida qobiliyatli issiqlik manbai sifatida bajargan maksimal ishi bo‘lib bu jarayonning yakunida unda qatnashgan materiallarning barcha turlari atrof komponentlari bilan termodinamik muvozanat xolatga o‘tadi. Bu usul termodinamik taxlilning unversal usuli bo‘lib, bu usulga binoan barcha real jarayonlar qaytmas bo‘ladi, qaytmaslik jarayonning mukammalligini pasaytiradi.
Bu energiyaning yo‘qolishi xisobiga emas balki uning sifatini kamayishi xisobiga ro‘y beradi.
Eksergiya 2 turga bo‘linadi.
1.Entropiya bilan tariflanmaydigan energiya turining eksergiyasi (mexanik, elektr energyasi va boshqalar)
A=E
2. Entropiya bilan tariflanadigan energiyalar eksergiyasi.
Ularga ichki energiya, nurlanish energiyasi,termomexanik energiya va yadro energiyasi kiradi.

5. Eksergetik balanslar va eksergetik FIK
EKTT larni o‘rganishda moddiy va issiqlik balanslaridan so‘ng eksergetik balans tuziladi.
Eksergetik balans EKTTda qaytmaslik oqibatida yuz bergan yo‘qotishlarni ko‘zda tutib, tizimning eksergetik FIK 1 ga teng bo‘lgan ideal tizimga qay darajada yaqin ekanligini aniqlaydi.
Og‘irligi m kg bo‘lgan modda uchun vaqt birligi ichida EKTT ning energetik balansi;