Mundarija Kirish. I. Bob. Davlat tuzilish shakllari

I.BOB.Davlat tuzilish shakllari.
1.1. Ma`muriy-hududiy tuzilish.
Maʼmuriy-hududiy tuzilish — unitar davlat hududi yoki federativ davlat subʼyektlari hududining maʼlum qismlar (viloyatlar, guberniyalar, departamentlar va shahri k.)ga boʻlinishi. Mahalliy davlat hokimiyati organlari tizimi ana shu boʻlinishga muvofiq tuziladi va ish olib boradi. Bunday boʻlinish idora etishning kulay, davlat organlariga aholikg.ng yaqin boʻlishini, ishlab chiqarishni samarali tashkil qilishni nazarda tutib amalga oshiriladi. U, odatda, mazkur davlatning tabiiytarixiy, milliy va ijtimoiyiqtisodiy xususiyatlarini aks ettiradi. M.-h. t. ikki boʻgʻinli (AQSH), uch boʻgʻinli (Buyuk Britaniya, Fransiya), toʻrt boʻgʻinli (GFR) boʻlishi mumkin. Juda kichik davlatlarda (Malta, Bahrayn) umuman M.-h. t. yoʻq.
Oʻzbekiston Respublikasi hududi Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar, tuman, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar va ovullardan iborat. Shaharlar respublika miqyosidagi shahar (Toshkent shahri), viloyat tarkibidagi shaharlar, tuman tarkibidagi shaharlarga boʻlinadi. Tumanlar viloyat tarkibidagi tumanlarga va shahar tarkibidagi tumanlarga boʻlinadi. O'zbekiston Respublikasi o'zining ma'muriy hududiy milliy davlat hududiga ega bo'Iib, tuzilishi lining ma'muriy-hududiy tuzilishini o'zi mustaqil belgilaydi. O'zbekiston Respublikasi Markaziy Osiyo mintaqasining o'rtasida, Amu-daryo bilan Sirdaryoning oralig'ida joylashgan. O'zbekiston hududi shimoli-g'arbda Turon pasttekisligining, janubi sharqda Tyanshanva Olay tog'lariningvajanubi-g'arbda Qizilqum cho'lla-rining bir qismini egallaydi. O'zbekiston Respublikasining hududi 448,9 ming kv. km. ni tashkil etib, sharqdan g'arbgacha 1425 km ga, janubdan shimolgacha 930 km. ga cho'zilgan. Uning hududi va chegaralari daxlsiz, davlat tomonidan qo'riqlanadi. O'zbekiston qadimda ham, hozir ham sharq va g'arb, shimol va janub orasidagi an ko'p xalqlar va mamlakatlar orasidagi aloqalarni bir-biri boglovchi mamlakatdir.
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 68—69- mod-O'zbekiston Respublikasi viloyatlar, tumanlar, shahar va shaharchalar, qishloqlar, ovullar, shuningdek, Qoraqal-Ppglston Respublikasidan iborat bo'lib, ularning chegaralarini 0 zgartirish, shuningdek viloyatlar, shaharlar, tumanlar tashkil Wish va ularni tugatish O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning roziligi bilan amalga oshiriladi, deb belgilab qo'yilgan.O'zbekiston Respublikasi tarkibiga Qoraqalpog'iston Respublikasi va 12 ta ma'muriy viloyat kiradi. Uning poytaxt Toshkent shahridir. Quyidagi jadval O'zbekiston Respublikasi-ning ma'muriy-hududiy tuzilishini aniq va yaqqol ko'rsatadi.