Mundarija kirish. 3 I bob. Transmiluy korporatsiyalarning paydo bo’lishi va rivojlanishining ilmiy nazariy asoslari 8

3.3. O’zbekiston iqtisodiyotiga TMKlarni jalb qilish va ularning faoliyatini
yanada rivojlantirish yo’nalishlari
Mamlakatimizda xorijiy investorlar uchun yaratilgan qulay shart- sharoitlar tufayli iqtisodiyotimizga chet el investitsiyalarini jalb qilish hajmi yildan-yilga ortib bormoqda. Rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotini rivojlantirish uchun o’z kapitalim qo shishga tayyor bo’lgan TMKlar investorlarini kirib kelishi shu davlatlaming investitsion muhitiga bog’liqdir. Hozirgi kunda O’zbekiston hududiga TMK investorlarini kirib kelishi uchun qulay investitsion muhit yaratilgan. Buni biz respublikani siyosiy tinchligida, barqaror iqtisodiy rivojlanishida, xorijiy investorlar uchun yaratilgan qator imtiyozlarda va boshqa holatlarida ko’rishimiz mumkin.
Xorijiy investitsiyalar ishtirokida tashkil etilgan korxonalar (savdo, vositachilik, xomashyo yetkazib beruvchilardan tashqari) ro’yxatdan o’tgan к undan boshlab:
•daromad (foyda) solig’idan birinchi yilning 25 foizlik qismidan, ikkinchi yil 50 foizlik qismidan, uchinchi yil 100 foizlik ozod qilinadi, qishloq hududida esa birinchi yildan boshlab bunday soliqdan 100 foiz ozod qilinadi;
•mulk solig’idan 2 yilga ozod qilinadi;
•ishlab chiqargan mahsulotining 30 foizdan ortig’i eksportga chiqarilsa, 50 foiz daromad solig’idan (foyda solig’i), 15-30 foizi eksportga chiqarilsa, 30 foiz daromad (foyda) solig’idan ozod qilinadi;

59

• ishlab chiqarish bilan band bo’Isa, yer solig’idan 2 yilga ozod qilinadi.
O’zbekiston Respublikasida alohida sohalarga imtiyozlar berish ko’zda tutilgan. Unga ko’ra, neft va gaz konlarini ochish va qidirish ishlariga xorijiy kompaniyalami jalb qilgan korxonalar ushbu ishlami amalga oshirish davrida barcha soliqlardan, shuningdek, zarur uskunalarni import qilishda bojxona to’lovlaridan ozod qilinadi.
Mazkur sohadagi korxona chet ellik hamkorlar bilan birgalikda ochilsa:
•neft va gaz qazib chiqarilgan kundan boshlab 7 yilga daromad (foyda) solig’idan; •xorijiy hamkorlar ulushiga mansub kapitaldan olinadigan daromad va mulk solig’idan ozod qilinadi.
Yengil sanoat sohasida:
•tayyor mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar qo’shimcha qiymat solig’idan tashqari barcha soliqlardan ozod qilinadi;
•o’z ehtiyoji uchun ishlab chiqarish uskunalari, ehtiyot qismlami import qilishda korxonalar bojxona to’lovlaridan ozod qilinadi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 - yil 11 - apreldagi
“To’g’ridanto’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalami jalb etishni rag’batlantirish borasidagi qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi Farmoni mamlakatimizda investitsiya muhitini yanada yaxshilash, xususiylashtirish, ishlab chiqarishni modemizatsiya qilish, texnik jihatdan qayta jihozlash va rekonstruksiya qilish, ortiqcha ishchi kuchi mavjud bo’lgan mintaqalarda yangi ish joylarini yaratish dasturlarini amalga oshirishga to’g’ridan-to’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalami keng jalb etish, shuningdek, xorijiy investorlar uchun ishonchli huquqiy himoya va kafolatlami ta’minlashga qaratilgan. Unga ko’ra, to’g’ridan-to’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalami jalb etadigan iqtisodiyot tarmoqlari korxonalari asosiy faoliyati bo’yicha daromad solig’i, mulk solig’i, ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish va hududlami obodonlashtirish solig’i, mikrofirma va kichik korxonalar uchun belgilangan yagona