Mundarija Kirish 1 bob. Avtomobillarda yuklarni tashish jarayonini nazariy asoslari

1.2-rasm. BK Intrans boshkaruvining ierarxik strukturasi.

Amaliyot shuni kursatadiki, boshkaruvchilar (AT foydalanuvchilari) ning darajasi kanchalik yukori bulsa, ular karor kabul kilish uchun shuncha kam axborotni ishlatishadi, bunda kabul kilingan karorning kiymati ortadi. Turli foydalanuvchilar orasida boshkaruv funksiyalarining taksimlanishi karor kabul kilish soxasida ixtisoslashishning ortishiga olib keladi.

ATning standart karorlari kutubxonasida kupincha ruy beradigan “salbiy” vaziyatlarni bartaraf etishga karatilgan karorlar taxlil kilinadi va tuplab boriladi. Bunday karorlarga X,Tning yunalishga chikmaganda foydalanuvchining xarakati, avtomobillarning sonining uzgarishi yoki yunalishga chikish muddati kabilar kiradi. Berilgan ma’lumot xar bir anik foydalanuvchi uchun detallashtiriladi, uni takdim etish shakli va vakt kursatkichlari urnatiladi.
Axborot logistikasi tizimlari moddiy okim boshkaruvi barcha elementlarining xar taraflama faoliyat kursatishini xamda ularning operativ (tezkor) va kafolatli uzaro alokasini ta’minlashi lozim. SHuning uchun, logistikada axborot tizimlariga bir kator talablar kuyiladi:

• 
  axborotning dolzarbligi;
  
• 
  boshkaruvchilarning axborotga bulgan extiyojini ta’minlash;
  
• 
  axborotning kerakliligi va etarliligi;
  
  • 
    bulinmalararo axborot almashish alokasini ta’minlash;
    
• 
  axborotni uzatish majburiyati.
  

Aloxida korxona sharoitida axborot logistikasi tizimlari uch guruxga ajratiladi: rejalashtiruvchi, dispozitiv yoki dispetcherlik, ijro etuvchi yoki operativ.
Rejalashtiruvchi axborot tizimlari strategik xarakterdagi karorlarni tayyorlash va kabul kilitttga. xizmat kiluvchi logistik tizimlarni yukori darajada boshkarish uchun yaratiladi. Bular: logistik zanjir zvenolarini yaratish va optimallashtirish, ishlab chikarishni rejalashtirish, zadira va resurslarni umumiy boshkarish va boshkalar.
Dispozitiv yoki dispetcherlik tizimlari mavjud logistik tizimdagi omborlar yoki sexlarni boshkarish ishlarini uzluksiz ta’minlash maksadida yaratiladi. Bu erda kuyidagi masalalar xal kilinadi: ombor va sexlardagi zaxirani boshkarish, transportni boshkarish, yuklarni saralash, kadoklash va junatish, junatilgan tovarlar kundalik xisoboti va boshkalar.
Ijro etuvchi yoki operativ tizimlar boshkaruv organlarining u yoki bu bazasida yaratilib, moddiy okimlarni operativ boshkarish, rejaning bajarilishini va ularning xarakati jadvalini, yuklarni tashilishini va boshkalarni nazorat kilish bilan boglikdir.
Axborot logistika tizimi korxona boshkaruv tizimining ierarxik struktura(tuzilma)siga ta’llukli bulib, uch tarmokni uz ichiga oladi:
Birinchi tarmok - logistik operatsiyalar amalga oshiriladigan ish joylari.
Ikkinchi tarmok - yuk junatish amalga oshiriladigan ishchi urinlar joylashgan maydon, sex, omborlar.
Uchinchi tarmok - xomashyoni tushirishdan to tayyor maxsulotni etkazib berishgacha bulgan jarayonlar zanjirini uz ichiga olgan transport va yuk tashish tizimidir.
Bu uch tarmokdan kelib tushadigan axborotlar yagona axborot tizimiga integratsiya kilinadi. Integratsiyaning vertikal va gorizontal turlari ajratiladi.
Vertikal integratsiya uzluksiz axborot okimlari yordamida rejalashtirish, dispozitiv va ijro etuvchi tizimlari orasidagi alokani ta’minlaydi.
Gorizontal integratsiya uzlukli axborot okimlari yordamida dispozitiv va ijro etuvchi tizimlardagi aloxida majmualarning uzaro alokasini ta’minlaydi.
Transportda axborot manbaalari - bu axborot tizimidagi barcha axborotlar xajmi, axborot texnologiyalari va vositalaridan iborat.
“Axborotlashtirish, axborot va axborotni ximoyalash” tugrisidagi konunda axborot manbaasini axborot tizimlaridagi aloxida xujjatlar va aloxida xujjatlar massivlari sifatida ta’kidlanadi.
Transport tizimining axborot manbaalarini tashkil etuvchi, vujudga kelish manbaasidan kelib chikib axborotni ichki va tashki turlarga ajratish mumkin. Masalan, ichki axborotlar: tariflar, xarajatlar, xizmatlar, tashishlarni tashkil etish va etkazib berish usullari xakidagi axborotlar; tashki axborotlar: bozorlar, iste’molchilar, transport konunchiligidagi uzgartirishlar.
Axborot resurslarini boshkarish kuyidagilardan tashkil topadi:

1. 
   boshkaruvning barcha boskichlaridagi va xar bir jarayonidagi axborotga bulgan extiyojini baxolash;
   
2. 
   xujjat almashinuvini urganish va ratsionalizatsiyalash, elektron xujjat almashinuvini samarali tashkil etish;
   
3. 
   ma’lumotlarni unifikatsiyalash (jarayonga moslashtirish);
   
4. 
   ma’lumotlarni boshkarish tizimini yaratish.
   

Transport masalasi deb yuk va yulovchilarni tashishlarning optimal rejasini topishga aytiladi.
Axborot texnologiyalari va axborot manbaalarining uzaro ta’siri natijasida foydalanuvchilar tasarrufiga takdim etiladigan yangi axborot vujudga keladi. ATK (Avtotransport korxonalari) faoliyati boshkaruvning barcha boskichlaridan axborotlarni anik va uz vaktida olishga asoslangan. Ularga kelib tushadigan axborotlar transportda tashish jarayonlarida aloxida omil sifatida karaladi. (2.2-rasm)