Mundarija: I. O‘quv materiallar 1 Ma’ruza mashg‘uloti materiallari

Shaxs va uning yo‘nalishi. 
Hozirgi zamon psixologiyasida «Shaxs psixoloiyasi» markaziy o‘rinni
egallaydi. 
Psixologiyada shaxs haqida tushuncha. Shaxs – faoliyatni sub’ekti sifatida.
Ijtimoiy va individual ong. Shaxsni o‘z-o‘zini anglashi, baholashi, talabgorlik
darajasi. O‘z-o‘zini boshqarish va tarbiyalash. Shaxsning shakillanishi. Shaxsning
shakillanishida jismoniy tarbiya va sportning ahamiyati haqidagi bilimlarga ega
bo‘lishlik, o‘sib kelayotgan inson shaxsini shaklllaninshi uchun eng qulay sharoit

---

va samarali yo‘llarni aniqlashga imkon beradi. 
Shaxsning o‘z-o‘zini anglash darajasi tevarak atrofdagi voqea, hodisalarni qay
darajada bilib olishga, o‘z hulk atvori va hatti harakatlari uchun ma’suliyatni qay
darajada his etishga, hamda shaxsni amaliy faoliyati bilan qanchalik mashxur
ekanligiga bog‘liq bo‘ladi. 
Topshiriq 1. Inson o‘z-o‘zini anglashi. 
Ishning vazifasi. Inson o‘z-o‘zini anglashining ko‘p qirrali tomonlarini topish. 
Shaxsning ayrim sifatlarini xarakterlovchi so‘zlar. 
1. Ta’sirchanlik. 2. Mag‘rurlik. 3. Qo‘pollik. 4. Ko‘rolmaslik. 5. Unutuvchanlik.
6. Qasoskorlik. 7. Xafaxonlik. 8. Ehtiyotkorlik. 9. Xozirjavoblik. 10. Ilashimlik. 
11. Beparvolik. 12. O‘zbilarmonlik. 13. Muloxazakorlik. 14. Qat’iyatlik. 
15. O‘zini tuta bilishlik. 16. Extiroslik. 17. Qo‘rqoqlik. 18.Tirishqoqlik 
Sinaluvchi berilgan so‘zlardan 5 qator so‘z tuzadi. So‘zlarning qatorlari
sinaluvchining o‘zi haqida quyidagi tasavurlarni harakterlab berishi kerak: 
1. Hozirgi “men” (hozirgi vaqtda men o‘zimni qanday deb hisoblayman). 
2. Dinamik “men” (men o‘z oldimga, qanday bo‘lishim kerakligi haqida
qanday maqsad qo‘ydim.) 
3. Ideal holdagi “men” (o‘zlashtirib olingan ahloq normasini va namunalariga
muvofiq holda komol topgan shaxs qanday bo‘lishi kerak deb bilaman.) 
4. Kelajak yoki extimol tutilgan “men” (o‘zimning fikrimga ko‘ra men kim
bo‘lib yetishmoqdaman). 
5. Tasavvur qilinadigan “men” (men boshqalarga qanday bo‘lib ko‘rinishga
intilaman) 
Sinaluvchi birinchi qatorga hozirgi vaqtda o‘ziga kam darajada hos bo‘lgan
sifatlarini yozadi. So‘ngra hozirgi vaqtda sinaluvchining o‘ziga anchagina ko‘proq
darajada hos bo‘lgan sifatlarini yozadi, hamda shu tartibda ishni davom
ettiraveradi. 
Qatorning ohiriga sinaluvchi eng yuqori darajada namoyon bo‘lgan sifatni
ifodalovchi so‘zlarni yozadi. Hudi shu yo‘l bilan boshqa qatorlar ham to‘ldirib 
boriladi. 

---

Besh qator so‘zlarni yozib bo‘lingach, ular asosida grafik tuziladi. Abssissa
o‘qi bo‘yicha shaxsning ayrim hususiyatlarini ifoda etuvchi so‘zlar ajratib
qo‘yiladi. Ordinata o‘qi bilan esa, sinaluvchining turli «men»lari bo‘yicha tasavvur
qilingan hususiyat darajalari ajratib yoziladi. Ishga ta’luqli bo‘lgan nuqtalarni
biriktirish yordamida shaxsning o‘z-o‘zini anglashga oid 5 ta chiziq hosil qilinadi. 
Topshiriq 2. Inson o‘z-o‘zini baholashi. 
Ishning vazifasi: O‘z-o‘zini baholash saviyasining miqdoriy ifodasini topish.