Мундарижа I боб. “Кўп тармоқли фермер хўжалигини ташкил этиш ва бошқариш” фанининг предмети, мақсади ва вазифалари 10

Иш вақтини рационал тақсимлаш. Иш вақтини ишловчининг қобилиятига ва мақсадига мувофиқ ташкил этиш иш унумини оширади. Иш вақтини ташкил қилиб ўз вақтида таҳлил қилиш мақсадга мувофиқдир. Иш юритувчи ходимлар учун ўз вақтларини бошқаришнинг самарали тизимини яратишдаги муҳим вазифа меҳнат фаолияти мақсадини аниқлаш керак. Иш фаолиятида меҳнатчининг мақсади қисқа муддатга, ҳам узоқ муддатга мўлжалланган бўлиши мумкин. Мақсадлар асосида бошқариш қўшимча куч сарфлаш билан боғлиқ эмас, чунки улар режалаштириш жараёнларига асосланади ҳамда белгиланган ҳаракатлар ёки тадбирларнинг бажарилиш муддатлари кўрсатилган бўлади. Мақсадларни аниқлаш – бу фақат бошланғич босқичдир. Мақсадни амалга ошириш юзасидан, ҳаракат режасини тузиш керак. Мавжуд мақсадлар ва вазифаларнинг муҳимлилигини аниқлаш ҳамда улардан қайсилари зарур, қайсиларини тўхтатиб туриш мумкинлигини белгилаб олиш керак. Муҳимлилик даражасини аниқлаш вазифасини муваффақиятли ҳал қилиш ходимнинг иши самарали бўлишига кучли таъсир қилади.Раҳбар ходимнинг ўз мақсадига эришиши учун иш вақтини мақсадли тадбиркорлик асосида ташкил этиш керак. Ходим ҳар куни ўз иш вақтидан самарали фойдаланиш тўғрисида қарорлар қабул қилишига тўғри келади. Шунинг учун ҳам иш вақтини режалаштириш ва кутилган натижаларни узвий равишда боғлай олиш ўта муҳимдир.
Ўзбекистон Республикасида меҳнатга оид муносабатлар меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатлари, жамоа келишувлари, шунингдек жамоа шартномалари ва бошқа локал норматив ҳужжатлар билан тартибга солинади.Мулкчиликнинг барча шаклидаги корхоналар, муассасалар, ташкилотларда, шу жумладан фермер хўжаликларида меҳнат шартномаси (контракт) бўйича ишлаётган жисмоний шахсларнинг меҳнатга оид муносабатлари меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатлар билан тартибга солинади.
Фермер хўжалигида ишловчилар ҳуқуқлари: Ўз меҳнати учун қонун ҳужжатларида белгиланган энг кам ойлик иш ҳақидан оз бўлмаган миқдорда ҳақ олиш;муддатлари чегараси белгиланган иш вақтини ўрнатиш, ҳар ҳафталик дам олиш кунлари, байрам кунлари, шунингдек ҳақ тўланадиган йиллик таътиллар бериш орқали таъминланадиган дам олиш;иш билан боғлиқ ҳолда соғлиғига ёки мол-мулкига етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш;қариганда, меҳнат қобилиятини йўқотганда, боқувчисидан маҳрум бўлганда ва қонунда назарда тутилган бошқа ҳолларда ижтимоий таъминот олиш.