Мундарижа банк иши

ТИЖОРАТ БАНКЛАРИНИНГ ЛИЗИНГ ОПЕРАЦИЯЛАРИ ҲИСОБИНИ 
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
 
Мурадова М.Ю. 
Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси
 
Аннотация: Мазкур мақолада тижорат банкларида лизинг операциялари ҳамда 
банк кредит портфелининг таркиби ва динамикаси таҳлил қилинган ҳамда уларни 
оптималлаштириш бўйича амалий тавсиялар берилган. 
 
Калит сўзлар: тижорат банк лизинг операциялари, операцион лизинг, молиявий 
лизинг,лизинг шартномаси,кредит портфель. 
1. Кириш. 
Бугунги кунда, жахон амалиётида рақамли иқтисодиётнинг интеграциялашуви
ҳамда иқтисодиётни глобаллашуви жараёни кескин илдамлаб бораётганини 
кузатишимиз мумкин.
Мамлакатимиз иқтисодиёти барча секторларида рақобатнинг кундан – кунга 
кучайиб бораётганлиги сўнгги йилларда намоён бўлмокда. Бу эса хўжалик юритувчи 
субъектлардан жисмоний ва маънавий эскирган асосий воситаларни янгиларига яъни, 
биринчи навбатда тежамкор замонавий иннавацион технологияларни жорий қилишни 
тақазо қилади ва бу орқали маҳсулот сифатини яхшилашга эришиш мумкин. Бу борада 
молиявий лизинг асосий воситаларни қайта ишлаб чикаришни молиялаштиришнинг 
жозибадор ва иқтисодий жиҳатдан мақсадли манбаи бўлиб, мамлакатимиз лизинг 
хизматлари бозорининг динамик ривожланишига олиб келди. 
Лизинг соҳасини ривожлантиришга қаратилган яна бир муҳим тадбирлардан бири, 
тижорат банкларида ушбу хизматни такомиллаштириш бўлиб, мижозлар билан
шартномалар тузиш орқали амалга оширилади. Аммо, мамлакатимизнинг аксарият 
тижорат банкларида лизинг операциялари кредит беришга қараганда бироз юқори 
фоизда эканлиги, кредит портфели таркибида лизинг операциялари салмоғи 
сезиларсиз даражада бўлишига ҳамда мижозлар билан самарали лизинг шартноларини
имзолашга тўсқинлик қилмоқда. 
Хорижий давлатлар тажрибасидан маълумки, лизинг хизматлари бозори тижорат 
банкларининг даромадини оширишда, кредит беришдан кейинги ўринда турувчи муҳим 
манба ҳисобланади. Шунинг учун ҳам республикамизда тижорат банкларида лизинг 
хизматларини ривожлантириш муҳим масалалардан бирига айланиб қолди. 
Бугунги кунда тижорат банкларида лизинг хизматлари сусткашлик билан 
кечаётганлиги ҳамда банк даромадларини оширишда ушбу хизматни янада 
кенгайтириш муҳим масала бўлиб бормоқда. Ўзбекистон Республикаси тижорат 
банкларида лизинг хизматларини кенгайтириш ва янада такомиллаштиришдан асосий 
мақсад банк даромадлари базасини кенгайтириш ҳамда аҳоли ва тадбиркорлик 
субъектларига ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш мақсадида замоний техникалардан 
фойдаланиш имкониятини яратишдан иборат. Қолаверса, банк даромад базасини 
кенгайтириш 
орқали 
ҳудудларнинг 
ижтимоий-иқтисодий 
тараққиётини 
жадаллаштиришга қаратилган. Давлат томонидан амалга оширилаётган иқтисодий 
ислоҳотлар, яъни кичик бизнесни қўллаб-қувватлаш мақсади дадил одимлаб бораётган 
Республикамиз учун лизинг бозори ниҳоятда муҳим масалалардан биридир