Мундарижа банк иши

Банкларда лизинг муносабатларининг хусусиятлари ва бир нечта асосий 
принциплари 
Принциплар 
Хусусиятлар
Тўлов қобилияти 
Мақсадлилик
Муносабатларининг
хайрихохлиги 
Иннавационлилиги 
Шартномавий муносабатлар 
қайтаришлилик 
Аниқлилик , тежамкорлик, 
томонларнинг тенг хуқуқлилиги, 
хозирлилиги 
Мулкни қайтаришлилик 
Мулкий жавобгарлик 

---

80 www.journal.bfa.uz 
битим йўкотишларга, яъни рискка боғланган. Риск даражасини тушириш буйича бир 
қанча усуллари мавжуд бўлиб, улардан энг муҳими бу суғурта ҳисобланади. 
В.А.Горемыкиннинг (2013) фикрига кўра лизинг берувчиларнинг куйидаги 
гуруҳларга ажратиш мумкин: 
- Лизинг компаниялари; 
- Банк кошидаги лизинг компаниялари; 
- Давлатга карашли лизинг компаниялари; 
- Хорижий лизинг берувчилар. 
Ўзбекистон Республикасининг 1999 йилда қабул қилинган “Лизинг тўғрисида”ги 
қонунида (1999) лизингнинг икки тури: молиявий ва оператив турлари белгиланган. 
“Лизинг тўғрисида”ги конунда молиявий ва оператив лизингдан ташқари кўшимча 
лизинг алоҳида кўрсатилган, шунга мувофик лизинг олувчи лизинг берувчининг ёзма 
розилиги билан лизинг объектини вақтинчалик эгалик қилиш ва фойдаланиш учун 
учинчи шахсга топширишга хақли. 2002 йил 13 декабрда қабул қилинган “Ўзбекистон 
Республикасини айрим қонун хужжатларига ўзгартиришлар ва кўшимчалар киритиш 
тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг конунига биноан “Лизинг тўғрисида”ги 
конунда лизингни молиявий тури қолдирилди. 
МХХС (2007й) кўра, лизингни ҳисобга олишда ҳалқаро амалиётда, асосан 2 
концепциядан фойдаланилади: 
- Мулкдорларнинг юридик ҳуқуқи; 
- Мулкдорларнинг иқтисодий ҳуқуқи. 
Биринчи концепцияда мулкдорлик ҳуқуқи лизинг олувчига ўтмагунча ушбу 
активни бухгалтерия балансида ҳисобга олинмаслиги ва капиталлаштирилмаслиги
лозим. Демак, ижарадаги воситалар лизинг берувчининг балансида акс эттирилади. 
Иккинчи концепцияда ижара молиявий ва тезкор турларга бўлинади. Молиявий 
лизингда мулкдорларнинг иқтисодий хуқуқи лизинг олувчига ўтади, тезкор лизингда 
лизинг берувчида қолади. 
Банкларда лизинг операциялари ҳисобини такомиллаштириш унинг бошланғич
қийматини тўғри шакллантириш ва ҳисобварақларда тўғри акс эттириш мақсадга 
мувофиқ бўлади. Бунда 15600 Лизинг(молиявий ижара) тегишли мос ҳисобрақамида 
лизингнинг 
бошланғич 
қиймати 
шакллантирилади. 
Тижорат 
банкларининг 
ҳисобварақлар режасида ушбу ҳисобварақнинг таърифини кўрадиган бўлсак унда банк 
томонидан берилган лизинг ҳисоби олиб борилиши ва ҳисобварақнинг дебетида лизинг 
бўйича соф инвестиция суммаси акс эттирилиши қайд этилган.(ЎРТББҲХР 2004)