Mundarij a I. I o‘quv materiallar (ma’ruza)

Terminallarni yaratishning maqsadga muvofiqligini aniqlash

1. 
   Terminallarning asosiy vazifasi kichik partiyali jo‘natmalarni tashishni tashkil qilish hisoblanadi, shu sababli terminallarni yaratishning maqsadga muvofiqligi magistral bog‘lanishlarda yuklarni terminalli va to‘g‘ridan-to‘g‘ri tashishlarni solishtirish yo‘li bilan aniqlanadi.
   

Bozor munosabatlari sharoitlarida yuklarni terminalli va to‘g‘ridan-to‘g‘ri tashishlarni solishtirish yuk jo‘natuvchilar va yukni qabul qilib oluvchilarning yukni jo‘natuvchidan yukni qabul qilib oluvchigacha bo‘lgan butun yo‘l davomidagi yukni etkazib berish xarajatlari (tariflar) bo‘yicha, sifat va etkazib berishning barcha qatnashchilarining (yuk jo‘natuvchi, yukni qabul qilib oluvchi, tashuvchi va ekspeditor) ish sharoitlarini hisobga olish bilan amalga oshiriladi.

2. 
   Terminallarni yaratishning maqsadga muvofiqligini aniqlashda kichik partiyali jo‘natmalarni terminalli va to‘g‘ridan-to‘g‘ri tashish sxemalari solishtirish uchun qabul qilinadi (7-rasm). Kichik partiyali jo‘natmaga tashish paytida harakatlanuvchi sostav birligining yuk ko‘tarish quvvati yoki sig‘imidan to‘liq foydalanishni ta’minlay olmaydigan jo‘natma kiradi. SHaharlararo tashishda kichik jo‘natmaga og‘irligi 5 tonnagacha bo‘lgan jo‘natmalar kiradi. Terminalli tashishda yukni to‘plash va uni jo‘natish terminaliga etkazish, shuningdek terminaldan belgilangan manzilga etkazib berish o‘rtacha va kichik yuk ko‘tarish quvvatiga ega bo‘lgan avtomobillar bilan amalga oshiriladi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri tashishda jo‘natmalarni yig‘ish va tarqatish bevosita magistral tashishlarni bajaradigan katta yuk ko‘tarish quvvatiga ega bo‘lgan avtomobillar bilan amalga oshiriladi.
   

YUklarni xalqaro bog‘lanishlarda etkazib berishning shu sxemalarida yukni jo‘natuvchidan yuklash va tashishni hisobga olish bilan qabul qilib oluvchida tushirishdan tashqari yukni jo‘natish (qabul qilib olish) punktlarida yukni to‘plash (tarqatish), shuningdek terminalda bojxona rasmiylashtirishi, avtomobilni bo‘shatish, yukni saralash, saqlash va avtomobilga yuklash amalga oshiriladi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri tashishda yukning bojxona rasmiylashtirilishi yukni jo‘natuvchilar, qabul qilib oluvchilarning omborxonalari yoki bojxona organlarida yukni belgilangan vaqtinchalik saqlash omborxonalarida amalga oshiriladi.