|
Birinchi-jamiyat aʼzolarining mehnat va dam olishga qaratilgan siyosiy yoʼlini ishlab chiqish:
Ikkinchidan-aholiga ijtimoiy turmush xizmatlarini koʼrsatishning samarli yoʼllarini ishlab chiqish:
Uchinchi-aholiga nafaqa va imtiyozlar berish, ijtimoiy himoyalash siyosatini olib borish.
Ijtimoiy adolatni taʼminlash odil ijtimoiy siyosatning maqsadidir.
Tarixan oʼzini oqlagan insonparvar ijtimoiy siyosatning asosiy maqsadi jamiyatda ijtimoiy adolatni taʼminlashdir. Ijtimoiy adolat tenglik va erkinlik soʼzlari bilan hamoxang boʼlib, u doimo va koʼpchilik tomonidan qoʼllanib keladi.
Turli darajadagi deputatlikka nomzod boʼlgan birorta shaxs ijtimoiy adolat soʼzini chetlab o’ta olmaydi, doimo uni himoya etish maqsadida soʼz beradi.
Ijtimoiy adolat soʼzi nimani anglatadi va hozir mamlakat raxbariyati tomonidan ishlab chiqilgan ijtimoiy siyosat kanday roʼyobga chikarilmokda. Boshqa hamma ijtimoiy voqelik kabi “ijtimoiy adolat” tushunchasi tarixiy yaʼni har bir aniq vaziyatda jamiyat taraqqiyoti darajasi bilan belgilanadi. Xatto Аrastu farovonlik va baxt-saodat tushunchalarini odamlar oʼzlari olib borayotgan hayotdan tashkil boʼlgan deb toʼgʼri koʼra olgan.
Ijtimoiy sohada bundan buyonga rivojlanishga yangicha nazar tashlash uning olib boraetgan ahamiyatni toʼla-toʼkis baxolash zarur. Chunki ayni shu sohada mehnatkashlarning hayotiy manfaatlariga daxldor boʼlgan iqtisodiy faoliyat natijalari roʼyobga chikadi. Аyni shu sohada jamiyatning insonparvarlik tabiati namoyon boʼladi.
I.BOB IJTIMOIY SIYOSAT MAZMUN MOHIYATI, MAQSADLARI, NAZARIYASI.
1.1 Jamiyatning ijtimoiy tarkibi va ularni guruhlanishi.
Аdolat jamiyatning chinakam turmush normasi boʼlib kolishi uchun nima qilish kerak? Mustaqil jumxuriyatlarning hozirgi axvoli va uni rivojlantirish vazifalari bu muammoni benixoya dolzarb qilib kuymokda. Аdolatsizlik koʼrinishi kaerda sodir boʼlmasin ishlab chiqarish, taqsimot sohasidami, kadrlarni tanlash va joy-joyiga qoʼyish ishidami, odil sudlovchi amalga oshirishdami davlat, jamoat mulkidan va xizmat mavkeidan shaxsiy boylik ortirish maqsadida foydalanish va shu kabi xollardami, boʼlarning hammasi kishilarning tabiiy noroziligini koʼzgotadi, unga qarshi faol harakat qilina boshlaydi. Tozalash deb atalgan bir soʼz bilan ifodalash mumkin boʼlgan jarayon roʼy beradi. Hozirgi kunda ijtimoiy adolat normalarini qaror toptirish uchun uning yoʼlida tusik boʼlgan juda murakkab koʼpdan –koʼp muammolarni bartaraf etishga toʼgʼri kelmokda.
Jamiyat maʼnaviy-axloqiy ehtiyojlari boruvchi insonni oʼz ijtimoiy turmushining markaziga qoʼyish orqali yetuklik bosqichiga erishgan sayin ijtimoiy adolatning koʼpgina muammolarini hal etish uchun yangi imkoniyatlar obʼektiv ravishda ega boʼlib qoladi. Endilikda hamma gap shu imkoniyatlarni yuzaga chiqarishda kolgan. Ishlab chiqarish iktisod boshqaruv, sohasidagi har kanday qarorga endilikda ijtimoiy adolat printsipini mustaxkamlashga kay darajada kumaqlashadi, degan nuktai nazardan qaralmokda.
Jamiyatning har bir fuqarosiga qoʼyadigan u yoki bu iqtisodiy siyosiy huquqiy talabi odilligini, oʼzining xizmat qilaetgan ishining xaqligiga komil ishonch maʼnaviy ruxni oshiradi, shaxsni uluglaydi, aktiv hayotiy pozitsiyani vujudga keltiradi.
Ijtimoiy manfaatlarni koʼzlamay turib, xakikiy adolatni tasavvur qilish ham uning printsiplarini amalga oshirish ham mumkin emas. Jamoat davlat ishini oʼz ishi deb bilib gamxurlik qilish – ijtimoiy adolatning muhim qirrasidir.
Jamiyatda siyosiy hokimiyat amal qilishi, uning chegaralari, qoidalariga doimiy ta'sir ko'rsatuvchi kuchlar mavjud. Agar biz siyosiy hokimiyatni-barcha guruhlar manfaatlari borasidagi doimiy o'zaro bog'liqlik va o'zaro ta'sirning oliy ko'rinishi tarzida baholaydigan bo'lsak, bu jarayonda ishtirok etuvchi shaxslar siyosiy hokimiyatning asosiy subyektlari, deb qaralishi lozim bo'ladi. Ammo, shaxs hayotda turli rollar va turli vazifalarda namoyon bo'lishini yaxshi bilamiz. Masalan, yigit (qiz) oilada - farzand, o'quv dargohida - talaba, to'garakda - shogird, siyosiy harakat yoki uyushmada - xayrixoh, faol a'zo yoki yetakchi singari rollarni bajaradi. U turli maqsad va vazifalar doirasida faoliyat ko'rsatadi. Bundan tashqari, yosh, jins, millat, kelib chiqishi, egallayotgan (yoki egallab bo'lgan) kasbiga ko'ra bog'liqliklar ham mavjud.
Shunday qilib, inson o'z ijtimoiy yoki siyosiy faoliyatini turli guruhlar ichida olib boradi. Siyosiy fanda ana shu faoliyatlarning hammasi emas, faqat hokimiyatga qaratilganlarigina o'rganiladi. Deylik, tadbirkor o'z ish faoliyati yuzasidan turli jamoalar, guruhlar bilan bog'lanadi, ular bilan birgalikda yoki ularga zid ravishda harakat qiladi. O'z - o'zidan tushunarliki, tadbirkorning bu faoliyati politologik tahlil obyekti bo'la olmaydi. Ammo, tadbirkor o'z muammolarini siyosiy hokimiyat orqaligina hal qila oladigan hollar mavjud. Masalan, soliq siyosatini o'zgartirish, davlat miqyosida u yoki bu qonunni qabul qilish yoki bekor qilish. Bu holda tadbirkor o'ziga o'xshash boshqa tadbirkorlar bilan uyushadi, yoki agar shunday uyushma mavjud bo'lsa, unga murojaat etib, hokimiyat organlarida o'z manfaatini himoya qiluvchi qaror qabul qilinishini talab etadi. Shu tarzdagi bosimni kuchaytirish maqsadida ommaviy axborot vositalari, jamoatchilik, mutaxassislar muhokamaga tortiladi v h. Siyosatda uyushgan ijtimoiy guruhlar ta'siri samarali, deb hisoblanishi ana shundan. Tadbirkorning shu tarzdagi faoliyati - bevosita politologik tahlil obyektini tashkil etadi. Shunday qilib, jamiyatni undagi mavjud ijtimoiy guruhlar yoki qatlamlar nuqtai nazaridan o'rganish-siyosiy fandagi yana bir muhim yo'nalishlardan biridir. Jamiyatlar barcha davrlarda ichki bo'lingan.
Ijtimoiy ishchilarni o'qitish bakalavr darajasi (BA, BSc, BSSW, BSW va boshqalar) yoki ijtimoiy ish bo'yicha diplom yoki Ijtimoiy xizmatlar bakalavri. Ba'zi mamlakatlarda magistrlik darajasi (MSW, MSSW, MSS, MSSA, MA, MSc, MRes, MPhil.) Yoki doktorantura (Ph.D. va DSW (Ijtimoiy ish doktori)) kabi ijtimoiy ish bo'yicha aspiranturalar mavjud. Ijtimoiy ish dasturlari bitiruvchilari tobora ko'proq post-magistr va doktoranturada, shu jumladan psixoterapiya bo'yicha mashg'ulotlarda qatnashmoqdalar.
Qo'shma Shtatlarda ijtimoiy ish bakalavriat va magistrlik dasturlari akkreditatsiyadan o'tgan Ijtimoiy ish bo'yicha ta'lim bo'yicha kengash. Davlat tomonidan litsenziyalangan ijtimoiy ishchi bo'lish uchun CSWE tomonidan akkreditatsiya qilingan daraja talab qilinadi.[63][64] CSWE hatto ijtimoiy ish dasturlarida onlayn va magistrlarni an'anaviy va zamonaviy variantlarda akkreditatsiyadan o'tkazadi.[65] 1898 yilda Nyu-York Xayriya tashkilotlari jamiyati, bu edi Kolumbiya universiteti ijtimoiy ish maktabieng qadimgi tashkilot bo'lib, rasmiy "ijtimoiy xayriya" kurslarini taklif qila boshladi, bu ham Amerika Qo'shma Shtatlarida ijtimoiy ish ta'limining boshlanish sanasini, hamda professional ijtimoiy ishning boshlanishini belgilaydi.[66]
Bir nechta mamlakatlar va yurisdiktsiyalar talab qiladi ro'yxatdan o'tish yoki litsenziyalash Ijtimoiy ishchi sifatida ishlaydigan odamlar va majburiy vakillar mavjud malaka.[67] Boshqa joylarda, kasbiy birlashma kasbga qabul qilish uchun akademik talablarni belgilaydi. Ushbu professional organlarning sa'y-harakatlari muvaffaqiyati shuni ko'rsatadiki, xuddi shu talablar ish beruvchilar tomonidan ishga joylashish uchun zarur bo'lgan taqdirda tan olinadi.[68]
Do'stlaringiz bilan baham: |
