Mumtoz so’Z” 2011 Zamonaviy o’zbek tili: Sintaksis

39-jadval

[ism ^kelishik qo‘shimchasi → fe’l]
[ism ^tushum kelishigi→ fe’l]	[ism ^jo‘nalish kelishigi→fe’l]	[ism ^o‘rin-payt kelishigi→ fe’l]	[ism ^chiqish kelishigi→ fe’l]

LSQning har bir ko‘rinishi ism uzvining bo‘linishi asosida yana tarmoqlanadi. Masalan, [ism ^{tushum kelishigi} → fe’l] qolipi quyidagi bo‘linishlarni beradi: [ot ^{tushum kelishigi} → fe’l], [sifat ^{tushum kelishigi} → fe’l], [son ^{tushum kelishigi} → fe’l], [olmosh ^{tushum kelishigi} → fe’l], [harakat nomi ^{tushum kelishigi} → fe’l] (kitobni/yaxshini/o‘nni ayir, uni gapirish/o‘qimoq/so‘ramoq/ boshlamoq/ni bas qil) kabi.

LSQning birinchi uzvi morfologik shakllanganligi tufayli uni to‘ldiruvchi so‘zda shakliy omil birinchi o‘ringa ko‘tariladi. Joylashuv omili esa oxirgi o‘ringa tushadi. Zero, birikma a’zolarini erkin almashtirish, ular orasiga so‘zlar kiritish birikmaning mohiyatiga, a’zolar orasidagi ma’noviy munosabatga ta’sir ko‘rsatmaydi. Ikkinchi a’zo grammatik shakllanganligi sababli ma’noviy omil kuchayib, birinchi uzvda joylashuv omili o‘ta kuchsiz bo‘lganligi bois ikkinchi fe’l uzvda ham bu omilning kuchsizlanishi va uchinchi o‘ringa surilishini taqozo qiladi.
[ism ^{kelishik qo‘shimchasi} → fe’l] LSQining birinchi uzvida bir necha kelishik umumlashmasi aks etganligi uchun uning mazmuniy jihati ham murakkab tabiatli bo‘ladi va uni harakatga tortilgan yoki bog‘liq obyekt (joy-harakat) ko‘rinishida berish mumkin. Bu ma’noviy umumiylik [ism ^{kelishik qo‘shimchasi} → fe’l] LSQining xususiy ko‘rinishlarida alohida kelishik qo‘shimchalari tomonidan juz’iylashtiriladi, muayyanlashtiriladi.
Masalan: