Mumtoz filologiya kafedrasi bitiruv malakaviy ishi



Download 275,5 Kb.
Pdf ko'rish
bet23/43
Sana01.02.2022
Hajmi275,5 Kb.
#423520
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   43
Bog'liq
atoulloh husayniy badoyiu s sanoyi asarida badiiy sanatlar tasnifi

guftiy in zamon (hozir menga aytding) lafzida ikkinchi shakldoshga ishora bordir 
va u nigordir qo‘lga qo‘yarlar. 
Ajam ahli buni ham hisobga olmaydilar. Arabiyat ahlidan esa ba’zilari 
tajnisga kiritmabdilar.(50) 
Raddul ajz minas sadr. Bu san’at nasrda arab va ajam fusahosi nazdida bir 
so‘zni misra boshida keltiradi va huddi o‘sha so‘zni misra oxirida keltirib, bitta 
ma’noda qo‘llaydi.orasida esa tajnis, ishtiqoq va shibhi ishtiqoq ikki so‘zning 
birini jumla boshida va ikkinchisini oxirida keltiradi. 
“Miftoh”, “Izoh” va “Tibyon”da bundan maqsad tajnis-i tommi, yoki tajnis 
emasmi aniq emas. Ammo alloma Rashididdin Vatvot bayoniyning borishidan 
malum bo‘ladiki, murod tajnisi tommdir.(51) 
Binobarin bu san’atning , to‘rt so‘z o‘rniyu ikki o‘rin , yani sadr va hashv turi 
etibori bilan sakkiz xili bordir. 
30
Baytda balog‘at va baroat ning nazarga olingan birinchi ma’nosi fidokorlik va yetuklikdir. Ammo bular mahorat 
va chechanlikni ham bildiradi bu iyhom san’atidir. 


33 
Avvalgi turi: birinchi misra boshida kelgan so‘zini yana o‘sha ma’noda ajzda 
keltiriladi: 
Qaror dar dil-i man chun buvadk-i, nest turo 
Tu chashm-i xesh zi sho‘xiy ba hech go‘sha qaror. 
Mening ko‘nglimda nechuk qaror bo‘lsin, chunki senda o‘z ko‘zingdek 
sho‘xlikdan hech bir burchakda qaroring yo‘q.
Ya’ni ko‘ngil qarorsiz kishida bo‘lgandan keyin uning bilan barobar 
beqarorlik (sabrsiz) qiladi . 
Ikkinchi tur: bir so‘zni birinchi misraning o‘rtasida keltiradi va yana osha 
ma’noda so‘zni oxirida keltiradi: 
Chi son ravam ba hisori amonki, soct zamon, 
Zi sangi tafriqa dard girdi man hazor hisor. 
Amon qo‘rg‘oniga qanday qilib boray, agar zamona mening atrofimga 
judolik toshlaridan minglab qo‘rg‘on solgan bo‘lsa. 
 
Uchinchi tur: oralarida tajnisi tomm mavjud bo‘lgan ikki so‘zning birini 
boshiga ikkinchisini esa oxirida keltiradi: 
Manol az sitam-i faqr, z-onki dar hama hol, 
Behast ganj-i qanoat zi ganj-i molu manol. 
Birinchi manol nolima degan ma’noda chunki har doim qanoat xazinasi moli 
mulk hazinasidan yaxshiroqdir.
Kambag‘allik sitamidan nolima, chunki hamma vaqt qanoat hazinasi mol –
mulk hazinasidan yaxshiroqdir. 
 


34 
To‘rtinchi tur: shakldosh soz birinchi misra o‘rtasida keyingisi shu so‘zning 
o‘zi ikkinchi misraning oxirida keladi: 
Kushoda boz-i ajal bolu karda iste’jol, 
Bo qasd-i jonu chunun mo nishasta forig‘ bol. 
Birinchi bol –qanoat ma’nosida , ikkinchisi xotir ma’nosida. 
Ajal lochini qanotini yozib, shiddat bilan jonga qasd qilmoqda, biz esa 
xotirjam o‘tiribmiz. 
Beshinchi tur. Oralarida ishtiqoq bo‘lgan ikki shakldoshning biri boshida 
ikkinchisini oxirida keltiradi. 
Tulu’i-i subh-i saodat kujo buvad ummid, 
Shab-i maroki, buvad hamchu man siyah toli’. 
O‘zimdek tolei qora bo‘lgan tunimdan saodat tongini otishini qanday qilib 
umid qilish mumkin. 

Download 275,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish