Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan


MAVZU 8. IKTISODIYOTNI BOSHKARISHNING TASHKILIY TUZILISHI



Download 2,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet337/389
Sana30.12.2021
Hajmi2,43 Mb.
#97407
1   ...   333   334   335   336   337   338   339   340   ...   389
Bog'liq
kichik biznes va tadbirkorlik

 
MAVZU 8. IKTISODIYOTNI BOSHKARISHNING TASHKILIY TUZILISHI 
 
8.1.Menejment tashkiliy tuzilishi xakida tushuncha. 
8.2.Tashkiliy tuzilmalar turlari. 
8.3.Tashkiliy strukturalarni loyixalashtirish. 
 
8.1. Menejment tashkiliy tuzilishi xakida tushuncha. 
Menejmentning  tarkibiy  tuzilishi  deganda  boshkaruv  buginlari  va  boskichlari  mikdori  va 
tarkibi tushuniladi. Menejment tashkiliy tuzilishining oddiy va tushunarli bulishi uning ish 
kobiliyati yukori bulishini kafolatlaydi, ya‘ni boshkaruv tashkiliy tuzilmasida boskich va 
buginlar kancha kam bulsa, boshkaruv shunchalik samarali buladi. 
Boshkaruv  buginlari  -  bu  bitta  yoki  bir-kancha  vazifalarni  bajaruvchi  mustakil  tarkibiy 
unsurlardir.  Tuzilma  elementlari,  ularning  bulinmalari  va  boshkaruv  apparatida 
ishlovchilardir. 
Boshkaruv  boskichlari  -  bu  boshkarish  biror  darajasidagi  ma‘lum  buginlar  yigindisidir. 
Shu belgisiga kura boshkaruvning tashkiliy tuzilmalari - kup boskichli (kup buginli), uch, 
ikki  boskichli  (buginli)  buladi.  Boskichlar  va  buginlar  urtasidagi  alka  vertikal  va 
gorizontal  bulishi  mumkin.  Vertikal  buginlar  raxbarlarning  ularga  buysunuvchilar 
urtasidagi  munosabatlarni,  gorizontal  alokalar  boshkaruvning  teng  xukukli  bugin  va 
unsurlari urtasidagi munosabatlarni bildiradi. 
Iktisodiyotn  boshkaruv  tashkilotlari  yukori,  kuyi,  teng  xukukli  tashkilotlarga  bulinadi. 
Yukori tashkilotlar respublika va tarmok boshkaruv tashkilotlariga ajratiladi. 
Umumdavlat 
boshkaruv 
tashkilotlari 
ishlab 
chikarishning 
turli 
tarmoklarini 
birlashtiradilar.  Umumdavlat  boshkaruv  tashkilotlari  Respublika  Konstitusiyasiga 
asoslangan xolda faoliyat yuritadi. 
Xalk xujaligini bshkarishning umumdavlat tashkilotlari konun chikaruvchi, ijro etuvchi va 
sud  tashkilotlariga  bulinadi.  Konun  chikaruvchi  oliy  tashkilot  -  Uzbekiston  Respublikasi 
Oliy Majlisidir. U xujalik faoliyatini tartibga soluvchi konun, konuniy aktlarni tasdiklaydi. 
Davlat  rejalari  va  byudjetining  bajarilishi  xakida  xisobotni  muxokama  kilib  tasdiklaydi, 
iktisodiyotni boshkarishning ijroiya tashkilotlarini shakllantiradi. 
Xalk  xujaligini  boshkarishning  ijroiya  tashkilotlariga  umumiy,  tarmok  va  maxsus 
vakolatga ega tashkilotlar kiradi. Umumiy vakolatga ega ijroiya tashkilotlariga Uzbekiston 
Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasi,  Korakalpogiston  Respublikasi  Vazirlar  maxkamasi  va 
xokimiyatlar kiradi. Maxsus vakolatli tashkilotlar tarmoklararo xususiyatga ega vazifalarni 
bajaradilar. Ular katoriga Davlat kumitalarini kiritish mumkin. 


 
168 
Umumdavlat boshkaruvi tashkilotlarining asosiy vazifalari: FTTning asosiy yunalishlarini 
belgilash, tabiiy  muxitni muxofaza kilish, pul va rkedit tizimiga raxbarlik kilish, solik va 
daromadlarni  belgilash,  xisob  va  statistikani  tashkil  etish,  narx,  tariflar  belgilash,  xalk 
xujaligi tarmoklariga raxbarlik kilish kiradi. 
Uzbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasining  doimiy  ish  yurituvchi  tashkilotlari 
faoliyati  tarmoklararo  ilmiy-texnikaviy  ishlarga  raxbarlik  kilish,  fan-texnika  soxasida 
tanlov, kungilli asosda ishlarni tashkil etish kabi vazifalarni bajaradi.  
Respublika  tovar  birjalarining  asosiy  vazifasi  korxonalar  bilan  xamkorlikda  mintakada 
moddiy texnikaviy ta‘minotning barkaror va samarali tizimini tashkil etish, iste‘molli va 
ishlab chikaruvchilar urtasida barkaror  mintakaviy alokalarni urnatish, maxsulot yetkazib 
berishni    nazorat  kilish,  korxonalarga  ularni  moddiy  texnikaviy  ta‘minlashda  kumak 
berishdan iboratdir. Moddiy-texnikaviy ta‘minot tashkilotlari xujalik xisobi asosida ishlab 
chikarish vositalarini sotishning kup tarmokli savdoni ta‘minlash va moddiy resurslardan 
makbul foydalanishga raxbarlik kiladilar. 
Moliya  vazirligi  va  uning  joylardagi  tashkilotlari  davlat  va  korxonalar  manfaatlarini 
ximoya  etishga  asoslangan  butunlay  yangi  moliyaviy  siyosatni  amalga  oshiradi,  xujalik 
yuritish samaradorliginisum bilan nazorat etishni ta‘minlaydi, shirkat va individual mexnat 
faoliyatini  moliya-kredit  vositasida  tartibga  solish  buyicha  choralarni  belgilaydi,  axoli 
daromadlaridan solik olish, bozor iktisodiyotiga mos ish usullari va shakllarini joriy etadi, 
byudjet  tashkilotlari  faoliyatini  moliyalashtirish  tizimini  uzgartiradi,  uni  iktisodiy  meyor 
va  normativlar  asosida  tashkil  etadi,  ish  sifatini  oshirishni  iktisodiy  ragbatlantirish  va 
ajratilgan mablaglardan makbul ravishda foydalanishni iktisodiy ragbatlantirish usullarini 
keng kullashni ta‘minlaydi. 
Respublika  Markaziy  banki  iktisodiyotdagi  barcha  kredit  va  xisob  kitob  munosabatlarini 
tashkil etuvchi va tartibga soluvchi bosh bankdir. 
Tijorat  banklari  tizimi  faoliyati  tulik  xujalik  xisobi  va  uz-uzini  moliya  bilan  ta‘minlashi 
asosiga utkaziladi. 
Mexnat  va  ijtimoiy  masalalar  bilan  shugullanuvchi  davlat  tashkilotlari  va  ularning 
joylardagi bulinmalari tuli bandlikni, band bulmagan mexnat resurslarini kayta tayyorlash 
va kasb urgatish, kadrlarga bulgan talabni kondirishni ta‘minlaydilar. 
Respublika vazriliklari respublika xududidagi konsernlar tarmoklarni boshkarishni amalga 
oshiradilar.  Tarmokni  boshkarish  tizimiga  yakka  raxbarlik  asosida  ish  yurituvchi  vazir 
boshchilik kiladi. U kul ostidagi  vazirlik va unga karashli korxonalar faoliyatiga shaxsan 
javobgardir. 
Xar  bir  vazirlikda  vazir  tarmokni  boshkarishning  muxim  masalalarini  kollegial  ravishda 
kurib  chikish  v  amalga  oshirishga  imkon  beruvchi  maslaxat  tashkilotlari  tashkil  etiladi. 
Bosh  maslaxat  beruvchi  tashkilot  -  kollegiya  bulib,  uning  tarkibiga  vazir  urinbosarlari, 
boshkarma boshliklari, korxonalar raxbarlari kiradi. 
Xalk  xujaligi  tarmogi  tarkibida  xam  davlat,  xam  xususiy  korxona,  firma,  aksioner 
jamiyatlari  faoliyat  yuritadi.  Korxona,  firma,  aksionerlar  jamiyatlari  fan-texnika 
saloxiyatidagi samarali foydalanish, ishlab chikarishni kooperasiyalash va uygunlashtirish 
va  uygunlashtirish  asosida    maxsulot  ishlab  chikarish  maksadida  tashkil  etiladi.  Ular 
xujalik  xisobi  asosida  sanoat,  kurilish,  transport,  savdo  va  boshka  soxalarda  faoliyat 
yurituvchi  tarkibiy  kismlardan  tashkil  topadi.  Tarkibiy  kism  bankda  aloxida  balans  va 
xisob rakamiga ega bulishi va ijara pudrati buyicha, xususiy soxada ish yuritishi mumkin. 


 
169 
Korxona, firma, aksionerlik jamiyati tarkibiy birlikka karashli asosiy fond va mablaglarni 
biriktiradi,  ichki  xujalik  munosabatlarini  amalga  oshirish,  tarkibiy  birliklar  urtasidagi 
munozaralarni  xal  etish,  shuningdek,  ular  uz  majburiyatlari  buyicha  javobgarlik  tartibini 
belgilaydilar.  Tarkibiy  birlik  konunda  belgilangan  xukuklari  doirasida  unga  biriktirilgan 
mulkni  tasarruf  etadi,  firma,  A.J.lari  nomidan  boshka  tashkilotlar  biln  shartnomalar 
tuzadilar. Korxona, firma, aksionerlar jamiyatlari tarkibiy birlikka uz nomidan shartnoma 
tuzish va bu shartnoma buyicha javobgar bulish xukukini beradi. 
Korxonani  boshkarish  korxona  tugrisida  konunga  asosan  amalga  oshiriladi.  Bu  konunda 
kuzda  tutilgan  tamoyillardan  biri  butun  jamoaning  xamda  uning  tashkilotlari  muxim 
karorlarni  kabul  kilish  va  uni  bajarishni  nazorat  kilishda  ishtirok  etish  yuli  bilan  amalga 
oshiriladigan uz-uzini boshkarish tamoyilidir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 2,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   333   334   335   336   337   338   339   340   ...   389




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish