Muhandislik texnologiyalari

Kengaytirilgan (Ekspansion) Fiskal Siyosati.
I qtisodiy pasayish yuzaga kelganda fiskal siyosatning kengaytirilgan turidan foydalanish maqsadga muvofiq hisoblanadi. 1.2-rasmni ko‘raylik, unda invistitsion xarajatlarning keskin pasayishi jami talab egri chizig‘ini AD1 dan AD2 ga chapga o‘tkazadi. (ko‘rsatgich chiziq va pasga ketuvchi chiziqlarni xozircha inobatga olmang). Pasayishning sababi investitsion loyixadan kutilayotgan foyda investitsion xarajatlar va jami talab kamayishi qisqarishi oldida ko‘rinmay qolishidadir.
1.2-rasm. Talab va taklif egri chizig‘i
Rasmda yalpi mahsulotning potensial yoki to‘liq bandlikdagi hajmi 510 000 000 000$ deb faraz qiling. Agar narxlar darajasi p1 da noegiluvchan bo‘lsa, u holda chiziqning pastki qismida yalpi taklif egri chizig‘iga aylanadi. Jami talab egri chizig‘i chapga siljib real ichki yalpi maxsulotni 510 000 000 000$ dan 490 000 000 000$ ga qisqartiradi.20 000 000 000$ lik yalpi ichi maxsulotning ortda qolishi yuzaga keladi.
Yalpi ichki maxsulotning bunda yotda qolishi ishsizlikdagi o‘sish bilan birga keladi chunki qisqartirilgan maxsulot chiqarish uchun kamroq ishchilar talab etiladi.Bunday holatda iqtisodiyot pasayish fazasida va siklik ishsizlik bilan birga yuzaga keladi.
Davlat Harajatlarining Ko‘payishi.
Boshqa teng sharoitlarda davlat xarajatlarining o‘sishi, rasmda jami talab egri chizig‘ini AD2 dan AD1 ga o‘nga siljitadi. Negaligini tushunish uchun, davlat quyidagi xarajatlarga, yani 5 000 000 000$ yangi xarajatlarni avto yo‘llar, ta’lim va sog‘liqni saqlashga nisbatan amalga oshirishga turtki berdi, deb faraz qiling. Biz bu 5 000 000 000$ hokimiyat chiqimini AD2 va o‘ngidagi punktir chiziq o‘rtasidagi gorizontal oraliq sifatida ko‘rsatamiz. Xar bir narx darajasi xozir talab etilayotgan real ishlab chiqarish miqdori hokimiyat chiqimlarini rag‘batlantirishdan oldingidan 5 000 000 000$ ko‘proq. Lekin jami talabning boshlang‘ich o‘sishi bu xali oxiri emas.
Ko‘paytirish ta’siriga ko‘ra jami talab egri chizig‘i AD1 ga siljiydi, hokimiyat sotib olishlaridagi 5 000 000 000$ o‘sishni ko‘rsatuvchi masofadan oshadi. Bu kattaroq siljish yangi iste’mol chiqimlari keyingi sikllarida chiqimda boshlang‘ich o‘zgarish kuchayishini ko‘paytirish jarayoni tufayli yuzaga keladi. Agar iqtisodiyot mpc si 75 ga teng bo‘lsa unda oddiy ko‘paytiruvchi 4 ga teng. SHunday qilib jami talab egri chizig‘i 4 marotaba AD2 va siniq chiziq o‘rtasidagi masofada o‘nga siljiydi. Bu aniq jami talab o‘sishi jami taklif segment gorizontal siniq chizig‘i davomida yuzaga keladi, ishlab chiqarishning real ko‘lami to‘liq o‘lchamdagi ko‘paytiruvchi orqali o‘sadi. Real ishlab chiqarish o‘lchami 510 000 000 000$ ga yetib o‘zining iqtisodiy pasayish darajasidan 20 000 000 000$ ga oshgan.Bir vaqtning o‘zida firmalar bandligini pasayishdan oldingi to‘liq bandlik darajasiga o‘stirshi xisobiga ishsizlik kamayadi.