|
Oqova suvdarni oqizish tarmoqlarini gidravlik hisoblash.
Tashqi oqova suvlar oqizish tarmoqlari oqova suvlarni qabul qilib olish va chiqarish uchun muljallangan, kesimi har xil tasvirli yer osti quvur va kollektorlardan iborat.
O‘zi oqar kollektorlarda suv harakati barkaror va notekisdir. Buning sababi borgan sari kollektorlarga yon kollektorlardan oqova suvlarning qo‘shilishidir. Oqova suvlarning hosil bo‘lishi kecha-kunduz, yil hattoki soatlar davomida notekisdir. SHuning uchun kollektorlarni gidravlik hisoblash uchun bir uchastka davomida oqova suvlar miqdori o‘zgarmas deb qabul qilishadi. Uchastka bo‘ylab tushadigan miqdorni kollektor boshlanishida qo‘shiladi deb taxminlashadi.
Oqova suvlar suspenziya va kolloidlar bilan tuyingan polidispyer s tizimni tashqil qiladi. Oqova suv tarkibidagi muallak moddalar va kolloidlar ulushi oshgan sari oqova suv xossalari, toza suv xossalarining farqi tobora oshib boradi. Oqova suv tarkibidagi iflosliklar ulushi o‘zgarib turadi, bu o‘zgarishlar hattoki bir uchastka bo‘ylab yil, kecha-kunduz davomida ruy byer adi.
Oqova suvlar oqizish tarmoqlarini gidravlik hisoblashda quyidagi tenglamalardan foydalanishadi.
Sarf tenglamasi.
, m3/s (18)
bu yer da: - oqim harakati tezligi, m/s
- jonli qirqim yuzasi, m2
tezlikni aniqlash uchun SHezi tenglamasi
m/s (19)
bu yer da: - gidravlik nishablik, m
- gidravlik radius, m
- SHezi koeffitsienti
Pavlovskiy tenglamasiga binoan.
(20)
bu yer da: – daraja ko‘rsatkichi, m da
- g‘adir – budurlik koeffitsienti.
Gidravlik nishablik Darsi tenglamasi yordamida aniqlanadi.
(21)
bu yer da: - er kin tushish tezlanishi, m/s2
- darsi koeffitsienti tarmoqning gidravlik hisoblas
Uchatska
|
Oqava suv
|
Uzunlik
|
Deametr
|
Nishablik
|
Tezlik
|
To'lish darajasi
|
i*l
|
Satx
|
Joylashish chuqurlik
|
h/d
|
h
|
Yer
|
Quvur tagi
|
Suv
|
Boshi
|
Ohiri
|
Boshi
|
Ohiri
|
Boshi
|
Ohiri
|
Boshi
|
Ohiri
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
0-1
|
4,99
|
312
|
200
|
0,005
|
0,64
|
0,5
|
0,100
|
1,56
|
440
|
438,5
|
438,75
|
437,19
|
438,85
|
437,29
|
1,25
|
1,31
|
1-2
|
19,65
|
286
|
300
|
0,008
|
0,69
|
0,4
|
0,120
|
2,288
|
438,5
|
436,3
|
437,19
|
434,90
|
437,31
|
435,02
|
1,36
|
1,40
|
2-3
|
28,27
|
289
|
350
|
0,0025
|
0,71
|
0,41
|
0,144
|
0,7225
|
436,3
|
436,1
|
434,90
|
434,18
|
435,05
|
434,32
|
1,45
|
1,92
|
3-4
|
41,07
|
232
|
350
|
0,003
|
0,79
|
0,45
|
0,158
|
0,696
|
436,1
|
435,7
|
434,18
|
433,48
|
434,34
|
433,64
|
1,92
|
2,22
|
4-5
|
104,18
|
588
|
400
|
0,0018
|
0,95
|
0,46
|
0,184
|
1,0584
|
435,7
|
435,6
|
433,48
|
432,43
|
433,67
|
432,61
|
2,27
|
3,17
|
5-N/S
|
189,65
|
675
|
500
|
0,0018
|
1,03
|
0,47
|
0,235
|
1,215
|
435,6
|
435,5
|
432,43
|
431,21
|
432,66
|
431,45
|
3,27
|
4,29
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6-4
|
30,33
|
375
|
250
|
0,0035
|
0,64
|
0,45
|
0,113
|
1,3125
|
438,4
|
435,7
|
437,30
|
435,99
|
437,41
|
436,10
|
1,10
|
1,21
|
7-8
|
21,72
|
490
|
250
|
0,0035
|
0,64
|
0,4
|
0,100
|
1,715
|
437,5
|
435,9
|
436,40
|
434,69
|
436,50
|
434,79
|
1,10
|
1,21
|
8-9
|
31,05
|
312
|
300
|
0,003
|
0,69
|
0,4
|
0,120
|
0,936
|
435,9
|
435,8
|
434,69
|
433,75
|
434,81
|
433,87
|
1,21
|
2,05
|
9-10
|
36,70
|
132
|
350
|
0,0025
|
0,71
|
0,41
|
0,144
|
0,33
|
435,8
|
435,7
|
433,75
|
433,42
|
433,89
|
433,56
|
2,05
|
2,28
|
10-5
|
54,74
|
264
|
350
|
0,003
|
0,79
|
0,45
|
0,158
|
0,792
|
435,7
|
435,6
|
433,42
|
432,63
|
433,58
|
432,78
|
2,28
|
2,97
|
11-12
|
11,69
|
268
|
250
|
0,0035
|
0,64
|
0,4
|
0,100
|
0,938
|
437
|
436,5
|
435,75
|
434,81
|
435,85
|
434,91
|
1,25
|
1,69
|
12-9
|
16,57
|
272
|
300
|
0,003
|
0,69
|
0,4
|
0,120
|
0,816
|
436,5
|
435,8
|
434,81
|
434,00
|
434,93
|
434,12
|
1,69
|
1,80
|
Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining bo‘ylama qirqim loyihasini tuzish.
Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining bo‘ylama tasvirlarini loyihalash, birlashtiradigan quduq va kamer alarga quvurni ulash joyidagi sath va nishablik, tarmoqni boshlang‘ich joylashish chuqurligi deb ataladigan kolektorni bo‘ylama kemini tuzishdan iborat.
Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining yotqizishni balandlik tasvirlarini loyihalashda shularga intilishi, ya’ni o‘zini – o‘zi tozalsh tezligini albatta saqlash va tarmoqda katta chuqurlik bo‘lmasligi kerak .
Dastlabki bo‘ylama qirqimda loyihalanish lozim bo‘lgan tarmoqlarning yer sathlari belgilanadi. Qirqimda rejadagi hisobli nuqtalar, uchastka uzunliklari tabiiy va sun’iy tusiqlar ko‘rsatiladi. So‘ngra quvurlarning boshlangich chuqurligi aniqlanib, eng chuqur va eng uzun kollektor tanlanadi.
Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining bo‘ylama qirqim loyihasi boshlang‘ich chuqurliklarni, nishablik, sathlarni quvurlar ulanish joylarini quduqlarni, belgilash va aniqlashdan iborat. Bo‘ylama qirqim gidravlik hisoblash asosida chiziladi.
Bo‘ylama qirqimda fakat hisobli nuqtadagi quduqlar ko‘rsatiladi. Hisobli nuqtalar, kollektorning sarf, nishablik, diametr o‘zgaradigan joylar xisoblanadi.
Bo‘ylama qirqim loyihasini to‘zishda oqova suvlar tarkibidagi muallaq moddalar chukmaga tushmasligini ta’minlaydigan tezliklar qabul qilinadi. Tezlik borgan sari o‘sib borishi lozim. Quvur nishabliklarini imkoni boricha yer nishabiga qarab tanlashadi. Bo‘ylama qirqimda yer ning, quvurning sath ko‘rsatkichlari, quvur matyer iali va asosi, burilishlar, diametr, nishablik, oralik masofalar, tezlik, nisbiy sath va boshqa ko‘rsatkichlar keltiriladi.
Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining yo‘nalishi to‘g‘ri chiziq bo‘ylab utkaziladi. Yo‘nalish, nishablik yoki quvur diametri o‘zgargan joylarda va yon kollektorlar ulangan joylarda quduqlar urnatiladi. To‘g‘ri yo‘nalishdagi uchastkalarda diametri 150 mm da har 35 m da, 200 – 450 mmda har 50 m da 500 – 600 mm da har 75 m da, 700 – 900 mm da har 100 m da kuzatuv quduqlari urnatish ko‘zda tutiladi.
Yo‘nalish o‘zgarganda burilish burchagi 900 dan oshmasligi shart. Har xil diametrli quvurlarni yuqori qism sathlari bo‘ylab ulanadi.
Izoh: 1 14 va 15-jadvallar shahar suv ta'minoti tarmog'i rejasining chizmalariga muvofiq tuzilgan.
Majburiy adabiyotlar.
1. Moskvitin A.S. Maxsus quvurlar bo'yicha ma'lumotnoma: Suv ta'minoti va kanalizatsiya inshootlari uchun quvurlar, armatura va uskunalar. M: Stroyizdat, 1979 yil
2. Nikoladze G.I., Tsiklauri D.S. - Qishloq aholi punktlarining gidrotexnikasi, suv ta'minoti va kanalizatsiyasi. M-Stroyizdat, 1982 yil
.
3. KMK 2.04. 02-97 - Suv ta'minoti. Tashqi tarmoqlar va tuzilmalar. - O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasining rasmiy nashrlari. Toshkent 1997 yil.
4. Dizayner uchun qo‘llanma: Aholi punktlari va sanoat korxonalarini suv bilan ta’minlash. M: Stroyizdat. 1984 yil.
5. Tugay A.M., Ternovtsev E.V. Suv ta'minoti. Kurs dizayni. - K: Vishcha maktabi, 1980 yil.
6. Shevelev F.A., Shevelev A.F. - Suv quvurlarini gidravlik hisoblash uchun jadvallar.: Ma'lumotnoma. M: Stroyizdat, 1984 yil.
Qo'shimcha adabiyotlar.
1. Abramov N.N. boshqalar - suv ta'minoti tarmoqlarini hisoblash. - M: Stroiizdat, 1983 yil.
2. Abramov N.N. - Suv ta'minoti. M Stroyizdat, 1984 yil.
3. Lenskiy V.A. – Suv ta’minoti va kanalizatsiya – Stroyizdat. 1984 yil.
4. Pereshkin A.K. - Maxsus ishlar bo'yicha qo'llanma. M: Stroiizdat, 1987
Do'stlaringiz bilan baham: |
