Muhandislik geologik tadqiqotlar


qum dyunalari, barxanlari



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/204
Sana26.02.2022
Hajmi6,17 Mb.
#472656
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   204
Bog'liq
-qullanma

qum dyunalari, barxanlari
deb ataladi. Qum 
do’ngliklari Sahroi Kabirda, Arabiston yarim orolida, Meksika, ekvator 
sahrolarida, Respublikamizda Orol dengizi bo’ylarida, Amudaryo qirg’og’ida, 
Qoraqum va Qizilqum sahrolarida, Farg’ona vodiysidagi, Yozyovon cho’llarida va
Mirzacho’lda uchraydi. Bu do’ngliklar shamol ta’sirida bir joydan ikkinchi joyga 
ko’chib yuradi. 
Shamol ta’sirida tuproqning mayda zarrali qismi hamda undagi chirindi va 
ozuqa moddalar yo’qoladi, natijada tuproqning unumdorligi nihoyatda pasayadi. 
Shamol yerning unumdor qatlamlarini sidirib ketishdan tashqari ba’zi hududlarni 
sho’rlanishiga ham sabab bo’ladi. Ma’lumki sho’rxok yerlarda dengizning qurigan 
qismlarida va qirg’oqlarida masalan, Orol dengizi qirg’oklarida tuz yig’iladi. 


103 
Shamol bu tuzlarni uchirib, boshqa joylarga eltib yotqizadi, natijada unumdor 
yerlar sho’rxok yerlarga aylanadi. Bu hodisani Mirzacho’lda, Farg’ona va Qarshi 
cho’llarida ko’p kuzatish mumkin. Shamol eroziyasini (yemirilishi) bartaraf 
kilishda, temir yo’llarni, paxta maydonlarini, bog’larni, kanallarni shamollardan 
himoya qilishda maxsus yupka kobiklar hosil kiluvchi moddalar ishlatilmokda. Bu 
moddalardan, masalan - poliakriladning suvdagi eritmasi, harakat qiluvchi qumlar 
ustiga sepilganda ma’lum qalinlikda yupqa qatlam hosil bo’ladi va qum 
ko’chishdan to’xtaydi.
Shamol suv va muzliklar nurash mahsulotlarini bir joydan ikkinchi joyga 
ko’chirish bilangina chegaralanmaydi, balki ular tog’ jinslarini mexanikaviy 
ravishda parchalaydi va yer yuzi rel’efini o’zgartiradi. Bu hodisa geologiya 
fanida 
– denudatsiya jarayoni
deb ataladi. 
 
14.5 Karstlanish hodisasi. 
Yer osti suvlari ta’sirida ohaktosh, dolomit, gips, osh tuzi kabi tog’ 
jinslarini eritish natijasida hosil bo’ladigan geologik jarayonlar - 

Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish