Muhandislik geologik tadqiqotlar



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/204
Sana14.12.2022
Hajmi6,17 Mb.
#885839
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   204
Bog'liq
-qullanma

geosinklinal 
va 
platformalar
deyiladi.
Geosinklinallar
- Yer qobig’ining 10 – 25 km qalinligidagi 
yotqiziqlarning geodinamik kuchlanishlarining katta o’zgarishi va yuqori 
harakatchanligi zonasini bildiradi. Hozirda geosinklinallar yer qobig’ining asosiy 
tektonik elementlariga kiradi. Dastlabki rivojlanishda geosinklinallar tubi egilgan
dengiz basseynlardan iborat bo’lgan va qalin cho’kindi tog’ jinslarini tashkil 
etgan. Vaqtlar o’tishi bilan endogen jarayonlarda tektonik kuchlar to’plangan, 
cho’kindi qatlamlar o’zga-rishga uchrab, bukilmali tog’ tizmalari Al’p, Karpat, 
Qrim, Kavkaz, Pomir va boshqa tog’lar hosil bo’lgan. Geosinklinalli hududlar 
uchun seysmik hodisalar (yer qimirlashlar) va vulqonlar bo’lishligi xosdir.
Platformalar (tekis formalar)
- Yerning tektonik harakatlari nisbatan 
tinch bo’lgan qismlaridir. Platformalar uchun sekin tebranma harakatlar
xarakterlidir. Platformalar qo’sh qavatli tuzilishga ega. Ostki qavatda (asosda) 
bukilgan holatda cho’kindi tog’ jinslari yoki metamorfik yoki magmatik tog’ 
jinslari joylashadi ularni ustki qismini esa cho’kindi tog’ jinsi qoplab yotadi.
 
 12.2 Tektonik harakatlarning turlari va yer qatlamlarining yotish 
shakllari 
Yer qobig’ining turli va murakkab deformatsiyasiga sabab bo’ladigan 
tektonik harakatlar tebranuvchi (tik) va bukilmali (plikativ) ko’rinishda bo’ladi. 
Tebranma harakat - 
epeyrogenez 
deb atalib, buning natijasida ba’zi joylar 
ko’tarilishi oqibatida quruqlik qattalasha boradi, ba’zi joylar cho’kib dengiz tubiga 
tusha boradi. Masalan: Germaniyaning shimoliy qismi, Gollandiya, Belgiya 
davlatlari quruqliklari pasayib bormoqda, qo’shni hududlarda esa ko’tarilib 
bormoqda. Yer qobig’ining ayni bir hududi, turli geologik davrlarda ko’tarilishi 


64 
yoki pasayishi mumkin. Tebranma harakatlar tezligi turlicha bo’lishi mumkin. 
Taxminlarcha ularning eng yuqori tezligi yiliga bir necha sm dan ko’prok, undan 
ham sekin bo’lib yiliga mm ning ulushlariga teng. Yerning rivojlanish tarixida 
tebranma harakatlarning tezligi bir maromda bo’lmasligi kuzatiladi: tebranma 
tektonik harakatlar bilan dengizning quruqlikka kirib borishi (

Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish