Muhandislik geologik tadqiqotlar



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/204
Sana14.12.2022
Hajmi6,17 Mb.
#885839
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   204
Bog'liq
-qullanma

endogen jarayonlar
deb ataladi. Endogen kuchlar ta’sirida - yer qobig’ining 
tuzilishi harakati, tebranishi, ko’tarilishi va pasayishi singari tektonik hodisalar 
yuz beradi. Yer yuzida sodir bo’ladigan tashqi kuchlar ta’sirida yer yuzasi 
o’zgaradi va bu kuchlarni 
ekzogen kuchlar
deb ataladi. Endogen va ekzogen 
kuchlarni birgalikdagi ta’sirida, Yerning hozirgi qiyofasi - ya’ni quruqliklar, 
tog’lar, tekisliklar va okeanlar ko’p yillar davomida vujudga kelgan. 
12.1. Tektonika. Yerning tuzilishida tektonik hodisalar o’rni. 
Yerning ichki, (endogen) kuchi ta’sirida yer qobig’ida harakatlar ro’y 
beradi va buni 
tektonik harakat
deb ataladi. Tektonik harakatlar tufayli yer 
qobig’i massasini ko’chishi kuzatilib, oqibatda yerning ayrim qismlari 
ko’tarilishi, pastga tushishi va ezilishi mumkin. Tektonik harakatlarni va ular bilan 
bog’liq bo’lgan yer qobig’ini deformatsiyasini o’rganuvchi geologiya bo’limi -
tektonika yoki 
geotektonika
deb ataladi. Zamonaviy rel’efning asosiy negizlarini 
hosil etgan yangi tektonik jarayonlarni o’rganuvchi geotektonika bo’limi –
neotektonika
yoki 
geotektonika
deb ataladi. Ko’pchilik tadqiqotchilar fikricha 
neotektonik jarayonlari hosil bo’lishi sabablari - to’la o’rganilmagan. Taxminlarga 
ko’ra - tektonik harakatlarga ichki issiqlik to’plamidan hosil bo’ladigan 
zo’riqishlar sabab bo’lishi mumkin. Yer qobig’idagi deformatsiyalar va tektonik 
harakatlarga dengiz sathidan 7 - 8,9 km ko’tarilib turadigan baland tog’ tizmalari 
yoki okeandagi 6 - 11 km chuqurliklar, 4km balandlikdagi And tog’larida dengiz 
qoldiqlaridan tashkil topgan dengiz yotqiziqlari bo’lishi; baland dengiz va daryo 
terrasa (supachalari) misol bo’la oladi. Masalan; Qora dengiz, Kavkazoldi 


63 
sohillaridagi eng Qadimiy terrasa hozirda 900 m balandlikda joylashgan. Dengiz 
yotqiziqlarining tarqalish xarakteri, ularni ayrim maydonlarda to’planish vaqti - 
vaqti bilan ro’y berishi, dengizni bir necha marta quruqlikka kirib borishi va 
qaytishi bilan izohlash mumkin. Yer qobig’ining tektonik harakatlar bo’yicha 
siljuvchan va turg’un hududlar bo’lib, ular shunga mos ravishda 

Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish