Muhandislik -geologik tadqiqotlar


 Tabiiy  toshlarning asosiy xossalari



Download 6,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet208/303
Sana16.09.2021
Hajmi6,89 Mb.
#175764
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   303
Bog'liq
-qullanma

 
29.6.2. Tabiiy  toshlarning asosiy xossalari 
Tabiiy  toshlar  har  xil  xususiyatlarga  ega.  Barcha  tabiiy  tosh  qurilish 
ashyolari og’ir, yengil, yaxlit va sochiluvchan guruhlarga bo’linadi.  
Zichligi  yuqori  bo’lgan  yaxlit  tabiiy  tosh  ashyolarining  (granit,  diabaz, 
marmar va boshq.) zichligi 2500–3100 kg/m
3
  ga teng bo’lsa, g’ovak ashyolarning  
(trepel, bo’r va chig’anoq ohaktosh, pemza, tuf) zichligi 500-1700 kg/m
3
 ga teng. 
Bu  ashyolarning  issiqlik  o’tkazuvchanligi  ularning  zichligiga  bog’liq.  Og’ir    tosh 
ashyolarning issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti 2,5 - 3,0 Vt/mtrad,  g’ovakli va 
serg’ovak  ashyolarning  issiqlik  o’tkazuvchanlik  koeffitsienti  esa  0,2  -  0,6  
Vt/mtrad.  gacha  bo’lishi  mumkin.  Tosh  ashyolarning  erish  harorati  ularning 
tarkibiga ko’ra turlicha bo’ladi. Monominstal jinslarning erish harorati   nihoyatda 
yuqori.  Masalan,  kvartsning  erish  harorati  1710
0
C,  marmarniki  1810
0
C, 
dolomitniki  1710
0
C  ga  teng.  Tarkibida  dala  shpati,  temir  oksidi  va    ishqorlar 
bo’lgan  ko’p  mineralli  jinslarning  erish  harorati  esa  kamroq  bo’ladi.  Masalan, 
granit  1450
0
C,  diabaz  1350
0
C,  tarkibida  temir  birikmalari  bo’lgan  tuproq  1200
0

da eriydi.  
Tabiiy  tosh  ashyolarning  yuqori  haroratga  chidamlilik  darajasi  ularning 
mineralogik  va  kimyoviy  tarkibiga  bog’liq.  Tarkibida  gips  bo’lgan  tosh    jinslar 
100
0
C dan yuqori haroratda buzila boshlaydi. Magniy karbonatli minerali bo’lgan 
jinslar  725
0
C  da,  kal’tsiy  karbonatli  jinslar  esa  827
0
C  dan  yuqori  haroratda 
buziladi. Kvarts va boshqa minerallardan tashkil topgan kristall tog’ jinslari 700
0

dan yuqori haroratda o’z mustahkamligini kamaytiradi, chunki ularning tarkibidagi 
minerallar issiqpik ta’sirida turlicha kengayadi.  


215 
 
Tabiiy toshlarning suv va namlik ta’siriga chidamliligi ularning tuzilishiga, 
g’ovakligiga  bog’liq.  O’zaro  tutash  bo’lmagan  g’ovaklardan  tashkil    topgan 
toshning issiqlik va havo o’tkazuvchanligi kam bo’ladi.  

Download 6,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   303




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish