Muhandislik -geologik tadqiqotlar

A=Yy + KV + S 
           Bunda, A – fundament chuqurligi, m; K – asosni faol zonasi chuqurligi, V – 
fundament ostini maksimal kengligi, m; S – doimiy kattalik, u uch qavatli  binolar 
uchun 2 m, uch qavatdan yuqori bo’lsa – 3 m. 
           Burg’ilash quduqlari bino atrofiga joylashtiriladi, shurflar esa binoni o’ziga 
xos  kesimlarida  –  fundament  yaqinida  o’tiladi.  Shurflarni  chuqurligi  fundament 
asosidan  pastroqgacha  bo’lishi  kerak.  Monolitlar  fundament  chuqurligidan  va 
undan  pastdan  olinadi  har  0.5  m  o’tilganda  va  grunt  qatlami  o’zgarishiga  bog’liq 
ravishda – asosni faol zonasini quyi chegarasigacha. 

---

248 
 
Gruntlar asos sifatida baholanganda, hisobga olish kerakki, binoni og’irligi 
tavsirida  gruntlar  bir  muncha  zichlangan  va  yuqori  ko’tarish  qobilyatiga  ega 
bo’lgan  bo’ladi.  Gruntlar  bunday  xolatni  qurilish  tugaganidan  keyin  1  yil  ichida 
qumlar  uchun,    qumtuproq  va  loytuproqlar    uchun  1,5-2  yilda,  gillar  uchun  2-3 
yilda  oladi.  Gruntlar  yuqori  ko’tarish  qobilyatiga  ega  bo’lganligi  haqidagi  xulosa 
fundament  ostidan  va  bino  chizig’i  tashqarisidan  olingan  grunt  namunalari 
xususiyatlarini solishtirish asosida olinadi. 
Binoni  qoniqarli  holati  va  gruntlarni  zaruriy  zichlanganligi  mavjud 
fundamentni  kengaytirmasdan  bino  ustiga  qo’shimcha  qurilish  qilishga  imkon 
beradi. Bu asos gruntlariga bosimni amaldagiga nisbatan 25-35 % oshirish mumkin 
degani, qulay sharoitlarda xatto 40-55% gacha. 
Bino  ustiga  qo’shimcha  qurish  uchun  bajarilgan  tadqiqotlarni  xammasini 
muxandislik – geologik  xulosa  ko’rinishida  rasmiylashtirishadi.