Muhandislik -geologik tadqiqotlar

           Elektr  tokini  o’tkazuvchanlik  xususiyati  tosh  ashyolarning  zichligiga  va 
suv  shimuvchanligiga  bog’liq.  Tabiiy  toshlardan  dielektrik  ashyolar  sifatida  
asosan, marmar va slanetslar ishlatiladi.  
Tosh    ashyolarning    mustahkamligiga    va  ularning  qayta  ishlanish  daraja-
siga qarab MOOS shkalasi bo’yicha qattiqdigi aniqlanadi.  
Tog’  jinslarining  turlarini  o’rganishda  ularning  tashqi  ko’rinishidagi 
belgilari quyidagi tarzda yozib boriladi:  
1.Jinsning  shakli,  undagi  qatlamlarning  yo’nalishi,  darz  yoki  yoriqlarning 
soni va kattaligi; 
2. Cho’kindi tog’ jinslarining mineralogik tarkibi va ulardagi tabiiy sement-
ning xususiyati. Jinslarning mineralogik tarkibi 5.2-jadvalda   keltirilgan jins hosil 
qiluvchi  asosiy  minerallarning  tasnifidan  foydalanib  aniqlanadi.  Tosh  tarkibidagi 
tabiiy  sementning  xususiyatini    aniqlash  uchun  jins  avvalo  sinaladi.  Agar  jins 
mustahkam  va  chidamli  bo’lsa,  undagi  bog’lovchi  tabiiy  sement,  qum,  tuproq, 
mustahkamligi kichik bo’lsa,  loyli sement bo’ladi;  
3.  Rangi  va  mineral  donalarning  o’zaro  ichki  bog’lanishi  shu  jinsning 
quruq holatida ikkiga bo’lib aniqlanadi.  
Tajribahonada  sinash  ishlarining  hajmi  va  toshlarni  ishlatishga  yaroqli-
yaroqsiz ekanligi yuqorida keltirilgan shartlar aniqlangandan  keyingina topiladi.