Muhandislik -geologik tadqiqotlar

Elektrorazvedka    tog’  jinslari  massivida  sun’iy  hosil  qilinadigan    elektr 
maydonlarini  o’rganadi. Har  bir  jins, shu  jumladan quruq  va    suvga  to’yinganlari 
ham, o’z solishtirma elektrorazvedka ma’lumotlari  shunchalik aniq bo’ladi. 
Injener-geologik  tadqiqotlarda  eng  ko’p  qo’llaniladiganlari  elektrprofil-
lash  va  vertikal  elektr    zondlashdir  (VEZ).  Elektroprofillashda  o’rganilayotgan 
uchastkada  gruntda  qator  profillar    (yo’nalishlar)  o’tkaziladi  va  ularni  har  birida 
jinslarni  qarshiligi  elektrodlar  orasidagi  masofani  o’zgartirmas  ko’chirib 
o’lchanadi.  Bu  uchastkada  solishtirma  qarshilikni  belgilangan    huqurlikda  

---

189 
 
o’zgarishini  ko’rsatadi,  o’zgarish      jumladan    karet  bo’shliqlarining    mavjudligi 
bilan bog’liq bo’lishi mumkin. 
Vertikal elektr zondrlash (VEZ) tub jinslarni yotish chuqurligini va yer  osti 
suvlari satxini, daryo vodiylari tubini aniqlash, xar xil  litologik tarkibdagi jinslarni 
ajratish (shu jumladan suv o’tkazadigan  va suv to’suvchi qatlamlarni) va x.k. larga 
imkon  beradi.  Bu  usulni    mazmuni  shundaki,  ta’minlovchi  elektrodlar  A  va  B 
orasidagi masofani  oshirgan sari tok chiziqlari chuqurlikga kirib boradi.  
Elektr zondirlashni chuqurligi A va B nuqtalar orasidagi masofaga  bog’liq 
va o’rtacha AB/2 ni tashkil etadi. Ta’minlovchi elektrodlar A va  B orasidagi tok 
kuchini  J    qabul  elektrodlari  M  va  N  orasidagi    potentsial  ayirmasi  o’lchab, 
jinslarni  elektr  qarshiligi  qiymatini  topish    mumkin.  Bu  ma’lumotlar  bo’yicha 
geologik  kesim  tuzish  mumkin.  Bu    ma’lumotlar  bo’yicha  geoogik    kesim  tuzish 
mumkin.  
Geofizikaviy  ishlar  natijalari  shu  rayonda  qazilgan  shurf  yoki  burg’  u 
quduq bilan taqqoslab ko’rilib, ular bergan ma’lumotlarning  to’g’riligiga ishonch 
hosil  kilinadi.  Bu  esa  muhandislik  –  geologik    ishlarni  arzonlashtiradi  va  katta 
iqtisod kilishga imkon beradi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

190