Muashshar haqida ma’lumot

G‘AZALLARDAN NAMUNALAR
Navbahor, ochildi gullar, sabza bo‘ldi bog‘lar,
Suhbat aylaylik kelinglar, jo‘ralar, o‘rtoqlar.
Xush bu mahfilda tiriklik ulfat-u ahbob ila
O‘ynashib, gohi tabiatni qilaylik chog‘lar.
Ruh ochib ko‘zdin nihon bo‘lsa paridek, naylayin,
Ayrilib hush-u aqldin telba bo‘lmay sog‘lar.
Hayfkim ahli tamiz
ushbu mahalda xor ekan,
Oldilar har yerda bulbul oshiyonin zog‘lar.
Malham istab kimsadin, zaxm izhor aylasang,
Chorai qilmoqdin o‘zga ustig‘a tirnog‘lar.
Tobakay mundog‘ malomat kunjida doim Muqim,
Bu zamon ko‘z tutgil emdi senga bo‘lsin tog‘lar.
1. Go‘zal bahor manzarasini chizar ekan, shoir
nima sababdan «jo‘ralar» va «o‘rtog‘lar»ini ulfatchi-
likka da’vat etadi?
2. «Xush bu mahfilda tiriklik ulfatu ahbob ila»
deyish orqali shoir nimani nazarda tutadi? Misraning
maqsadini tushuntiring.
3. She’rning 4-baytini undan oldingi baytlar bilan
solishtiring: ko‘klam tabiati qo‘ynida hordiq chiqa-
rishga chorlayotgan shoirdagi keskin o‘zgarishni qan-
day izohlaysiz? Nima uchun u birdaniga g‘amga
botadi?
4. «Oldilar har yerda bulbul oshiyonin zog‘lar»
misrasining botiniy ma’nosini qanday tushundingiz?
5. G‘azalning oldingi 3 ta va keyingi 3 ta bayti
orasidagi ziddiyatni sharhlashga harakat qiling.
6. Muqimiy she’rning so‘nggi baytida qanday xu-
losaga keladi va nima uchun? Ushbu misralarni shoir
maqsadidan kelib chiqib muhokama qiling.
Misra mazmuni: «Do‘stlar, ulfatlar bilan bu yerda tiriklik qilish
qanday yaxshi».
A h l i t a m i z – fakmlilar, fahm egalari.
* * *
Zulm ila qahr-u g‘azab izhor qilmoq shunchalar,
Oshiqi bechoraga ozor bermoq shunchalar.
Gul debon sevgan kishining ko‘kragiga nish urub,
Xasta-yu ma’yus etib, afgor qilmoq shunchalar.
To‘tiyi shirin suxan ag‘yorlarning bazmida,
Bizga kelganda gapirmay zor qilmoq shunchalar.
Sizga kim aydi: muhabbat ahlini qil ihtisob
Qo‘rqutib o‘z aybiga iqror qilmoq shunchalar.
Kelsa oldingizga boysurat, yoqosi tugmalik,
Izzat ila shod-u minnatdor qilmoq shunchalar.
Garchi kelsa eski to‘n, bizdek duogo‘yi faqir,
Kambag‘alning xirqa
sidin or qilmoq shunchalar.
Har baloyu jabr kelsa yonmagay hargiz Muqim,
Oshiq ahlini urubon xor qilmoq shunchalar.
1. G‘azalning «Zulm ila qahr-u g‘azab» ifodasi
bilan boshlanish sababini tushuntiring. Bu o‘rinda
shoirning shaxsiy hayoti bilan bog‘liqlik bormi?