Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati: 
1.
Vladimir Ivanovich Komarov, Andrey Yakovlevich Konovalov, Aleksandr 
Mixaylovich Xoviv, Oleg Borisovich Yasenko, Aleksey Sergeevich Suxochev, Djon Maksvell 
Kopiskiy.ru-2010. 
2.
“Qiyin eruvchi kirishmalarga ega kremniyning elektrofizik xossalarini Oʻrganish” 
mavzusidagi bitiruv malakaviy ish. Mirjamolov M.M. ilmiy rahbar: f.-m.f.d., prof. Utamuradova 
Sh.B. 
3.
Alamos National Laboratory (2000) Silicon on line. Accessed 19/09/2012. Available 
from world wide at http:// wikipedia.org/wiki/silicon. America foundry men’s society. Alternative 
utilization of foundry men’s Society inc.For Illinois department of commerce and community 
Affairs, Des Plaines Illinois; July 1991
. 
LI
+
 УЧУН ШПИНЕЛ ТУЗИЛИШЛИ LIMN
2
O
4
 АДСОРБЕНТИНИ ОЛИШ 
1
Бегимқулова Ш.А., 
2
Рузимурадов О. Н. 
3
Иванец А.И., 
1
Насимов А. М., 
2
Тошкент шахридаги Турин Политехника Университети 
3
Умумий ва ноорганик кимё институти 
[e-mail] 
1
СамДУ 
 
Бугунги кунда энергиядан фойдаланиш ҳажми шунчалик кенгаймоқдаки, 
унинг келгусида янада кўпайиши биосфера, қолаверса, келажакда 
инсониятнинг ривожланиши учун ҳам катта хавф туғдиради. 
Шу сабабли бутун дунёда ўтган асрнинг охирги ўн йилидан бошлаб, 
энергиянинг қайта тикланадиган экологик тоза манбалари қуёш, шамол ва сув 
манбаларидан фойдаланишга алоҳида эътибор қаратила бошланди. Ўз ўрнида 
бундай энергия тизимлари энергияни сақлаш учун самарали батареяларни талаб 
қилади. 
Ҳозирги вақтда литий-ион батареялар кундалик ҳаётнинг бир қисмига 
айланди, чунки бугунги замонавий ҳаёт учун батареялар инсоннинг ҳар бир 
фаолиятида, айниқса электрон қурилмалар билан боғлиқ бўлган заруратга 
айланди. 

---

292 
Аккумуляторларнинг турлари орасида литий-ион батареяларга алоҳида 
эътибор берилмоқда. Литий-ион батарея технологиясидан фойдаланишнинг 
асосий сабаби литий энг енгил ва электропозитив металл бўлиб, юқори энергия 
зичлигини таъминлайди. Литий-ион бошқа батареяларга қараганда камроқ 
техник хизмат кўрсатишни талаб қилади [1]. 
Ҳозирда шпинел тузилишга эга Li-Мn-О оксиди бирикмаларидан 
фойдаланилмоқда. Li-Мn-О тизимларининг афзалликлари, юқори ўзига хос 
қувватни, мақбул электр ўтказувчанлигини ва атроф-муҳитга ва одамларга 
токсик таъсирнинг йўқлигини ўз ичига олади. Шунингдек, LiМn
2
О
4
шпинеллари юқори даражадаги потенциаликни намоён қилади [2]. 
Ушбу синтез жараёни литий манбалари билан амалга оширилди. LiМn
2
О
4
нинг синтезида Li
2
CО
3
ва МnО
2
(1) дан фойдаланилган. Ушбу тадқиқот бўйича 
синтез стехиометриясини ҳисоблаш асосида ушбу моддаларнинг ҳар бирини 
аралаштириш орқали қаттиқ фаза синтези усулига амал қилинди. Реакцияни 
қуйидагича тушунтириш мумкин: 
2Li
2
CО
3
+ 8МnО
2
→ 4LiМn
2
О
4
+ О
2
+ 2CО
2
(1) 
Дастлаб LiМn
2
О
4 
шпинел олиш учун марганец (II) оксид ва литий 
карбонат (Li
2
CО
3
) тузларидан тегишли тартибда олинди. Бунинг учун марганец 
(II) оксид тузидан 4,35 г ва литий карбонат тузидан 1,35 г аналитик тарозида 
ўлчаб олинди. МnО
2 
ва Li
2
CО
3
тузларига 10 мл этил спирти қўшилиб 2 соат 
давомида магнитли айлантиргичда 600 РПМ тезликда аралаштирилди. Жараён 
магнитли айлантиргичда спирт учиб кетгунга қадар 2 соат давомида олиб 
борилди. Сўнгра қора рангдаги қолдиқ моддани қуритиш печига 2 соатга 60 ˚C 
га қўйилди. Кукун ҳолидаги қуриган моддани 600 ˚C да 6 соат давомида муфел 
печида калцинация қилинди. Куйдирилгандан сўнг шпинелнинг ранги қўнғир 
рангга айланди (1-расм).