Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

Список литературы 
1. Karsa R (1998). New Products and Applications in Surfactant Technology, 245 p. 
2. Kronberg B., Holmberg K., Lindman B. Types of surfactants, their synthesis, and applications. 
Surface Chemistry of Surfactants and Polymers. Wiley, Hoboken, NJ, USA. -2014, - 324 р. 
3. Bhadani A, Hokyun J. (2020) Synthesis and properties of renewable citronellol based biodegradable 
anionic surfactant. Coll. Polym. Sci. 298:(11)1543-1550. 
4. E. Negim, L. Kozhamzharova, J. Khatib, L. Bekbayeva, C. Williams. Effects of Surfactants on the 
Properties of Mortar Containing Styrene Methacrylate Superplasticizer // The Scientific World Journal -
2014, -V. -P. 10. 
5. Eric B., Joel F., Grace O.
 
Oil Well Cement Additives: A Review of the Common Types // J. Oil and 
Gas Research. -2016, -V. 2, Issue 2, -P.1-6. 
6. M.Michaux, E. Nelson, B.Vidick. Cement chemistry and additives // J.Well Completion. -2019, -
V.1, N1. -P. 18-25. 
7. Feneuil B, Pitois O., Roussel N. Effect of surfactants on the yield stress of cement paste // Cement 
and Concrete Research -2017, -V. 100, -P. 32-39. 

---

108 
ASALARI QOLDIQLARIDAN OLINGAN XITOZAN-KUMUSH 
KOMPLEKSINING BIOLOGIK FAOLLIGINI OʻRGANISH 
Xolturayeva N. R.
Aliyeva M. T. ,
Mengliyev A. S. -
,
Ixtiyarova G. A. -
Toshkent davlat texnika universiteti,
 E-mail: [e-mail]
Tabiiy biopolimer xitin tarkibidagi xitosanning polimer zanjirida koʻplab 
aminoguruhlarning mavjudligi uning asosida turli xil kimyoviy xususiyatlarga ega 
hosilalarni olish imkonini beradi [1]. 
Xitozan va uning hosilalarining bakterisid xossasiga molekulyar massaning 
ta’siri turlicha boʻladi. Bu polimer molekulasining turlicha polimerlanish darajasi, har 
xil pH muhitlarida maksimal antibakterial xossasini namoyon qilishi bilan bogʻliqdir. 
Masalan, yuqorimolekulyar xitozan kislotali muhitda nisbatan yaxshiroq bakterisid 
xossa namoyon qiladi, chunki pH 6-6,5 dan yuqori muhitda uning aminoguruhlari 
zaryadini yoʻqotadi va polimer choʻkmaga tushadi. Asalaridan olingan xitozan-
kumush kompleksining qoʻllanilish sohalarini aniqlash maqsadida biz shu kompleks 
asosida plyonka oldik. Xitozan-kumush kompleksli plyonka kraxmal, salitsil kislota 
va kompleksni har xil nisbatlarda aralashtirib, spirt yordamida bir xil massaga 
keltirildi. Soʻngra qattiq yuzada bir tekisda yoyilib, shakl berildi. Dastlabki 
mahsulotlar 2:1:10 nisbatda olinganda hosil boʻlgan plyonka quritilgach, bir oz 
deffektga ega boʻlib, kompleksning miqdori kamaytirilganda plyonkadagi deffektlar 
yanada koʻpaya bordi. Xitozan-kumush kompleksi asosida olingan plyonka sariq-och 
jigarrangda boʻlib, kompleksning miqdorini oshirgan sari plyonkaning rangi ham 
toʻqlashib bordi [2]. 
Xitozan va kumush ionlari hosil qilgan kompleks asosida olingan plyonkaning 
antibakterial xossalarini
Staphylococcus Aureus 
va
Pseudomonas Aeruginosa
bakteriyalari misolida oʻrgandik. 
Staphylococcus Aureus bakteriyasi turli xil