38
монодентат
лиганд сифатида иштирок этиб, ҳалқадаги азот атомлари билан
металл ионига монодентат боғланган.
Фойдаланилган адабиётлар
1. Cotruvo Jr J. A. The chemistry of lanthanides in biology: recent discoveries,
emerging
principles, and technological applications //ACS Central Science. - 2019. - V. 5. - N 9. - P. 1496-
1506.
2. Lafta S. J., Abass S. J. Synthesis and Characterization of Some New 2 -Aminobenzothiazole
Derivatives //Al-Mustansiriyah J. Sci. - 2012. - V. 23. - P. 5.
3d-METALL BENZOATLARI VA ALANIN ASOSIDA ARALASH
LIGANDLI KOMPLEKS BIRIKMALARINI TERMIK ANALIZI USULIDA
OʻRGANISH
Tilyabov M.U.,
Buvrayev E.R., Kosimova X.R.
*
Samarqand davlat universiteti assistenti
*
Samarqand davlat universiteti magistranti
Email: tilyabov_maq@mail.ru
Termik analiz Paulik G., Paulik J., Erdey Z. sistemasida temperaturani toʻgʻri
chiziq boʻyicha oshirilganda bir vaqtning oʻzida namuna ogʻirligi, massaning
yoʻkolish tezligi va termik xossalari oʻrganiladi. [3] Shunday qilib bu analiz
yordamida kompleks tarkibidagi koordinasiyalangan suv molekulalari sonini [3-4],
oʻzida quyidagilarni tutuvchi temperatura chizigʻi (T), differensial
termik egrisini
(DTA), termogravimetrik egri (TG)larini aniqlash imkonini beradi. Termik analizdan
olingan issiqlik effektlari tabiati, temperatura intervallari va massaning kamayishi
1rasmda keltirilgan. [3]
[CuL
2
1
L
2
2
] ning DTA egrisida beshta endotermik
effekt va uchta ekzotermik
effektlarni
koʻrishimiz
mumkin.
Birinchi
endotermik
effekt
gidrat
molekulalariningyoʻqolishi bilan bogʻliq. Bunda 16% massa yoʻqoladi, u ikki
molekula suvning massasiga teng. Keyingi termoeffektlarning tabiati kompleksning
parchalanishini koʻrsatadi. 20-860°S dagi Tg egrisi boʻyicha massa yoʻqolishi
60,42% ni tashkil qiladi. Oxirgi effektlar tabiati
termoliz maxsulotlarining
parchalanishi koʻrsatadi. Termik analiz natijasida oxirgi maxsulot sifatida CuO xosil
boʻladi.
a)
b)
1.Rasm. [CuL
2
1
L
2
2
]·3H
2
O (a) va [CoL
2
1
L
2
2
]·3H
2
O (b) komplekslarining
derivatogrammalari
39
[ZnL
2
1
L
2
2
] ning DTA egrisida 90°С da bitta endotermik effekt va oltita
183,200,295,330,590 va 820°С larda ekzotermik effektlarni kuzatildi. Birinchi
endotermik effekt gidrat suv molekulalarining yoʻqolishi bilan bogʻliq. Bunda 6,91 %
massa yoʻqolib, u bir molekula suv ogʻirligiga teng.
Keyingi termoeffektlarning
tabiati kompleksning parchalanishini koʻrsatadi. 20-860°С dagi Tg egrisi boʻyicha
massa yoʻqolishi 73,50% ni tashkil qiladi. Termik analiz natijasida oxirgi mahsulot
ZnO [4].
[CoL
2
1
L
2
2
] Termik analiz yordamida Co(II) kompleksining hona haroratidan
800-900°С gacha uzliksiz qizdirilgandagi termik parchalanishi oʻrganilgan.
Co(II)kompleksining [CoL
2
1
L
2
2
] tarkibli kompleksining DTA egrisida toʻrtta
117,263,321 va 498°С da endotermik effektlar va ikkita 238 va 283°С
larda
ekzotermik effektlar kuzatilgan. Birinchi ikki effekt 10,2% massa yoʻqolishi bilan
bogʻliq (kristallangan va gidratlangan suv molekulalari). 216 va 323°С dagi
ekzoeffektlarda asosiy massa 83,2% yoʻqotilishi kuzatildi. Oxirgi ikki effektlar tabiati
termoliz maxsulotlarining parchalanishi va yonishini natijada CoO hosil boʻlishini
koʻrsatadi. Analizga olingan umumiy massa ogʻirligi 83 mg ga teng.
Termik analiz natijalariga asosan kompleks birikmalar ligandlardan farqli 60-
860°S temperatura oraligʻida parchalanadi. Shuni takidlash kerakki,
sintez qilingan
hamma kompleks birikmalar tarkibida kristallizasion suv bor va ular kristalgidratlar
hisoblanadi. [1-2] Termik analiz natijalarini umumlashtirganimizda hamma kompleks
birikmalar parchalanishi bir xil bosqichli, organik moddalar yonishi va parchalanish
maxsulotlari oksidlanishi natijasida oksidlar hosil boʻlishi bilan boradi. Shunday qilib
termik analiz natijalari komplekslar hakidagi tasavvurimizni
kengaytirdi va keyingi
tuzilish formulani keltirishimizga imkon berdi.
Do'stlaringiz bilan baham: