Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

 
ANODLI OKSIDLASH USULIDA TiO
2
 NANOTRUBKALARINING OLISH 
1
Hoshimov F.X., 
1
Ibodullaev S.A., 
2
Hasanov R.Sh., 
3
Jumaeva M.A., 
4
Mamatkulov Sh.I., 
5
Ruzimurodov O.N. 
1
OʻzRFA “Fizika-quyosh” IICHB Fizika-texnika instituti, 
2
Mirzo Ulugʻbek nomidagi 
Oʻbekiston Milliy Universiteti, 
3,4
OʻzRFA “Fizika-quyosh” IICHB Materialshunoslik instituti, 
5
Turin Politexnika Universiteti. 
[e-mail] 
 
Soʻggi yillarda anodli oksidlash usuli titan oksid qatlamlarni etishtirish uchun 
keng qoʻllanildi [1]. Bizga ma’lumki nanotrubkalar anodli alyuminiy 
elektrokimyoviy choʻktirish kabi koʻplab turli xil sol-gel, elektro aylantirish, va 
gidrotermal usullari bilan TiO
2
nanotrubkalari sintez qilindi [2]. Biroq, bu murakkab, 
koʻp bosqichli usullar boʻlib, ularni laboratoriya miqyosidan tashqariga kengaytirish 
qiyin va natijada nanotubalarning rentabilligi past boʻladi. Tarkibida elektrolitlar 
boʻlgan ftorid-ionda titanni elektrokimyoviy anodlash orqali TiO
2 
nanotrubkalarni 
sintez qilish sоʻngi yillarda ishlab chiqilgan. Bu oddiy, tejamkor, keng tarqalgan usul 
boʻlib, natijada vertikal ravishda tekislangan nanotubalarning yuqori tartibli 
massivlari paydo boʻladi va TiO
2 
nanotrubkalari uchun standart sintez usuliga 
aylandi. Ushbu tadqiqot ishida anodli oksidlash usuli orqali olingan nanotuzilishli 
TiO
2
sirt yuza tuzilish xossalari morfologik xususiyatlari SEM yordamida oʻrganildi. 
Dastlab, titan plastinka sirt yuzasi tozalab olindi. Titanni anodlash uchun 
elektrolit sifatida 1,3% NH
4
F, 2% H
2
O va 96,7% glitserin eritmasidan foydalanildi, 
ushbu elekrolit anodlash jarayoni parametrlari: temperatura, kuchlanish, vaqt va 
konsentratsiyani osonlikcha oʻzgartirish orqali kerakli natijalarga erishish mumkin. 
Anodlash jarayoni ikki bosqichda amalga oshirildi va anodlash jarayoni sharoitlari 
quyidagi jadvalda keltirilgan (1-jadval).