Муҳаммад ал хоразмий номидаги

Fraktallar nazariyasi asosida tasvirlarni tanib olish
. Tasvirlarni tanib olish 
olingan ob’ektni qaysi sinfga o’tkazish mumkinligi haqidagi savolga aniqlik 
kiritib 
belgilanadi. Ta’kidlash mumkinki, tanib olish muammosi ko’plab vazifalarni 
qamrab oladi. Bular sinflar alifbosi va belgilar lug’atini qurish, shuningdek, tanib 
olish jarayonlarini matematik va kompyuterda modellashtirish hamda axborotlarni 
qayta is
hlash usullari. Amaliyotda har qanday masalaning o’ziga xos xususiyati 
ishlatiladigan axborot turiga qarab belgilanadi. Radarni tanib olish belgilarining 
ishchi lug’ati har doim imzolarni ishlatadi. Ular radar ob’ektlarning koordinatalari 
bilan bevosita bo
g’liq bo’lmagan aks ettirilgan signallarning fazoviy, vaqtinchalik, 
spektral va polarizasiya tuzilishini o’z ichiga oladi. Ishchi lug’at tarkibi bo’yicha 
yakuniy qaror ob’ektlarni sinflarga bo’lingan holda tasniflash vazifasidan 
tashqarida qabul qilinishi 
mumkin emas. Sinflar alifbosi va belgilarning so’z 
birikmalarini topish vazifalari tanib olish va saralash uchun u yoki bu hal qiluvchi 
qoidalar-
algoritmlardan foydalanish bilan bevosita bog’liq. Hozirgi vaqtda tanlab 
olingan signallar yoki maydonlar topologiyasi va fraktal primitivlar 
tushunchalarini ishlatib tasvirni aniqlashga yangi integrasiyalashgan yondashuv 
taklif qilingan [3, 4]. 

---

80 
Ob’ektlarning fraktalli tasnifi va klasterlanishi.
Tasniflash - bu 
ob’ektlarning o’xshashligi, shu jumladan jarayonlar va
harakatlar bo’yicha 
tartiblash. Tasniflash masalasining umumiy qo’yilishi stoxastikdir, chunki 
belgilarning vektorlari har doim shovqin va shovqin - suron tufayli ehtimollik 
taqsimotiga ega. Agar turli xil ob’ektlar va fon shovqinlari optik yoki radar 
tas
virda bo’lsa, unda deskriptor vektorlari ob’ekt imzolari atrofida guruhlangan 
bo’lib, ajratish maydoni kam to’ldiriladi. Shunday qilib, ba’zi boshlang’ich 
to’plamlarning sinflarga bo’linishida yaqinlik yoki o’xshashlik mezoniga ko’ra 
klasterlash muammosi p
aydo bo’ladi. Deskriptor maydonidagi klaster o’lchamlari 
klaster ichidagi belgilarning o’xshashligi bo’yicha berilgan o’lchov bilan 
aniqlanadi.