Муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Қуѐш энергияси афзалликлари. Энергия ташувчиларнинг қайта тикланадиган турларида нархларинингмунтазам ошиши шароитида энергия манбаининг истиқболи тури бўлиб, унинг доимий мавжудлиги ва тугалланмaганлиги ҳисобланади. Назарий жиҳатдан, атроф-муҳит учун тўлиқхавфсиз ҳисобланиши, гарчи қуѐш энергиясининг кенг тарқалиши ер юзасининг (қайтарувчанлик қобилияти) иқлиминиўзгартириб, иқлимўзгаришига oлибкeлиши мумкин бўлсада (гарчи замонавий энергия истеъмоли даражасижуда юқори бўлишига қарамасдан) унинг зиѐни сезиларли эмас.
Қуѐш энергияси камчиликлари. Қуѐшдан олинадиган энергиянринг об-хаво ва куннинг ѐруғ -кундуз вақтига боғлиқлиги ҳисобланиб [3]. Ўрта қийматлардагимавсумийлик ва энергия ишлаб чиқариш даврлари ва энергия талабларига москелмаслиги ҳисобланади.
Бундан ташқари, қурилма қисмлари юқори нархларда эканлиги, энергия тежашга бўлган эҳтиѐж. Саноат ишлаб чиқаришида қайта тикланадиган солиштирмақувватга эга бўлган қуѐш электростанцияларининг такрорланиши. Нодир элементлардан (масалан, индий ва теллур) фойдаланиш билан боғлиқ қурилишнинг юқори қиймати. Ёруғлик тушиш юзасини вақти - вақти билан тозаланиб туришини талаб этилиши. Электр станциясининг атрофида жуда катта миқдорда иссиқликнинг пайдо бўлиши. Кaтта майдонларни ишлатиш зарурати [13]. Фотоэлементларни ишлаб чиқиш ва утилизациялаш (қайта ишлов бериш) жуда мураккаблиги, уларни таркибларида заҳарли моддалар миқдорининг кўплигидир (масалан, қўрғошин, кадмий, мишяк ва бошқалар [13,14,15,16]).
Қуѐш энергияси ишлаб чиқаришнинг йиллар давомида ўсиш тенденциясига назар солсак у қуйидагича ўзгарган:
- 1985 йилда дунѐдаги барча ўрнaтилган қувватлар 0,021ГВт;
- 2005 йилда дунѐда қуѐш электр ишлаб чиқариш камералари ишлаб чиқарган энергия миқдри 1,656 ГВт ни ташкил этган;
- 2010 йил бошида дунѐда қуѐш электр ишлаб чиқариш камералари ишлаб чиқарган электр энергиясини ишлаб чиқаришнинг дунѐ бўйичадаги миқдори фақат 0,1% ни ташкил этди [7].
- 2012-йилда дунѐдаги қуѐш электр станцияларининг умумий қуввати 31 ГВт га ошди ва 100 ГВт дан ошди.
Дунѐ бўйича охирги йилларда қуѐшда олинган энергия тақсимотини қуйидаги шаклни олганини кўриш мумкин.

Бугунги кунда қуѐш нурларининг иссиқлик таъсиридан фойдаланиш соҳаси ҳам тобора оммалашиб бормоқда. Хусусан, «қуѐшли уй»лар қуриш лойиҳаларига катта миқдорда сармоя киритилмоқда. Қуѐшдан иссиқлик ва ѐруғлик олиш ҳисобига бундай уйларда бошқа турдаги энергия манбаларининг 50-90 фоиз тежалишига эришилмоқда.