Moylar va maxsus



Download 3 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/44
Sana08.07.2022
Hajmi3 Mb.
#756395
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   44
Bog'liq
Moylar va maxsus suyuqliklar texnologiyasi Туробжонов 2

(jjÇ)
(2) formula orqali hisoblab topamiz.
^
ib Z iÜ L .U ) 0 . 
(2)
m
• ^
Bunda:
m — bug‘lanmaga quyilib tajriba uchun olingan moyning 
massasi, g.
m2 ~ bug‘latmaning ekstraktlashdan keyingi lok qoldiqlari 
massasi, g.
m3 — tajribadan oldingi bug‘latmaning toza massasi, g.
Ish tajribani sinash uchun, lokning tashkil bo‘lishi uchun 
har xil vaqtlarda va har xil haroratlarda ishlanadi.
Tajriba natijalari 1-jadvalda keltiriladi.
1
-jadval
Tajriba vaqti, 
min.
Ishchi fraksiyasi, 
%
Lokning hosil bo‘lish- 
likka moyilligi, %
Tajribadan olingan natijalami ishchi fraksiyasiga (IF) va 
lokning hosil bo‘lishiga moyilligi vaqtga bog‘liq grafigini tuzamiz.
Bir xil 
masshtabda grafikni ordinata o ‘qiga 
ishchi 
fraksiyasining va lok hosil bo‘lishi kattaliklarini (L) % da absissa 
o ‘qiga vaqtni (min) tushiramiz.
Chizilgan egri chiziqlaming kesishgan nuqtasi 50 % ishchi 
fraksiyasini va 50 % lokni tashkil qiladi.
Bu 
nuqtalardagi 
egri 
chiziqlardan 
absissa 
o ‘qiga 
perpendikulyar 
chiziqlar 
tushiramiz. 
Tajribada 
moyning 
normallashgan 
termooksidlanishini 
olamiz, 
[minutlarda 
ifodalangan
Ikkita 
parallel 
tajriba 
natijalardan 
kelib 
chiqib, 
termooksidlanishning o'rtacha arifmetik hisobini olamiz va 
analiz natijasi deb qabul qilamiz.
99


if, 1 %
ИФ
"
л
V
J
Vaqt. Min..
у
-------------- *
т}
2-rasm . Moyning ishchi fraksiyasi (IF) bilan lok hosil qilish 
moyilligining (L) vaqtga bog‘iiq grafigi.
1.6. Parallel tajribalarni farqini aniqlash
Ikki 
parallel 
tajribani 
bir-biridan 
farqini, 
ularning 
kattaliklarini jadvalda keltiram iz.
2
-jadval
Termooksidlanish barqarorligi, 
min.
Ruxsat etilgan farqi
30 gacha va 
30 dan yuqori
± 4 min. 
± 15%
100


2-am aliy ish
M otor moyining dvigateldagi bug'lanishini aniqlash, moyning 
ishchi fraksiyasi va lok hosil qilishga moyilligi
2.1. 
U sui shundan tashkil topganki, metall ustidagi yupqa 
m oy qatlam i qizdirilishi, natijasida yengil kom ponentlarni 
bug‘lanishi va parchalanishi hisobiga u o ‘z massasini yo‘qotadi 
va kam aytiradi. Navbatdagi bosqichda u ishchi fraksiyasi va lok 
qoldiqlariga ekstraksiya yo‘li bilan ajratiladi.
Tajriba shuni ko‘rsatadiki, m oyning dvigateldagi ishlash 
prinsipi shu nuqtayi nazarlardan qaralganda, u dvigatelda 
bug‘lanishi natijasida detallardagi ham ishchi fraksiyasining 
vazifasini ham da moylash vazifasini bajaradi va detallarga lok 
qoplam asini beradi.
2.2. M otordagi b u g lan ish n in g ishchi fraksiyasi va lokning
tashkil topishi quyidagi apparatlarda aniqlanadi: 
i
Ishlatiladigan reaktivlar va materiallar
• Term ostat;
• Bug‘lantiruvchi asbob yig‘masi 100 m m diam etrli disk;
• Bug‘lantiruvchi asbobning tashqi diam etri 22 mm;
• Bortning balandligi 1,0 m m , stakan bortining qalinligi 
0,03 m m , chuqurlik qalinligi 1 ± 0,1 mm;
• M oy olish uchun shishali pipetka, o ‘ziga m os tarozi, 
pipetkaning uchi 3 - 4 tom chi m oy olish kerak, 20—30°C 
h aroratda b o ‘lishi kerak; og‘irligi 0,05g (2.3.2-punktga qarang);
• Bug‘lanuvchi diskdan olish uchun maxsus m oslam a; 
term ostatning plastinkasi tem peraturasini m oslashtirish uchun 
avtotransform ator;
• Sekundom er;
• B ug'lanm ani yuvish u chun vanna;
• Simob shishali term om etr T N —2;
• Tozalash u ch u n disk shlifovkasi va bug‘lantiruvchi stol 
oynasi m oslam asi kerak;
• K eram ik plitka;
• Ekstarksiya apparatlari (Sokslet kabi) hajm i 200 m m li 
n om inal kolbasi bilan;
1 0 1


• Alyum iniy taglik;
• Yopiq spiralli elektroplitka;
• 
Eksikator;
• Q uritish shkafchasi 100+ 105°C gacha;
• C h in n i idishga;
• BugMantiruvchi asbobni 
yuvish uchun 
benzin 
BR 
«Kalosha»;
• Lok qo!dig‘inin bug‘lantiruvchi asbobdan kimyoviy 
tozalash u ch u n N aO H IO % li suvdagi eritm asi;
• Petroley efir;
• D istillangan suv;
• F iltr qog‘ozi;
• 
D isk va bug‘latgichni 
silliqlash 
uchun 
silliqlovchi 
qum qog‘oz, Vud qotishm asi yoki erish harorati 230°C dan 
baland b o ‘lm agan boshqa qotishm a, tortishda kerakli aniqlikni 
t a ’m inlovchi laboratoriya analitik tarozisi.
2.3. Sinovga tayyorgarlik
2.3.1. Laboratoriya sharoitlarida bug‘latgichga va diskka
1.3.1. va 1.3.2. larda k o ‘rsatilganidek ishlov berish kerak.
2.3.2. M oy pipetkasini kalibrlashda h ar b ir ulushda 10 
tom chidan m oyni pipetkadan chiqarib, 0,0004 g aniqlikda 
tortilsin va m oy nam unasi taxm inan 0,05 g kelishi u ch u n moy 
tom chilari soni hisoblansin.
K alibrlangan pipetka bilan ishlaganda h ar b ir yangi moyni 
tahlil 
qilishdan 
a w a l 
pipetkaning 
a w ald an
belgilangan 
to m ch ilar m iqdorini kam ida 3 m artadan torting va keyingi 
hisoblarda q o ‘llaniluvchi o ‘rtacha og‘irlikni toping.
0,5g dan o ‘rtacha og‘ish og‘irligi ± 0,002 g dan oshmasligi 
ruxsat etiladi.
2.3.3. Sinovdan oldin term ostatning isitish plastinkasini 
gorizontal 0 ‘rnatilganligi (sath b o ‘yicha) tekshirilsin.
2.4. Sinov o ‘tkazish
Diskli term ostatni isitish plastinkasiga q o ‘ying. Diskda 
a w a ld a n 0,0002 g aniqlikda tortib olingan aylana bo‘yicha
1 0 2


chetidan 3—4 m m m asofada sim m etrik holda t o ‘rtta bug‘latgich 
o ‘rnating.
Term ostatni isitish tizim iga ulang va disk uyachasidagi 
qotishm a erib ketgandan so‘ng unga term om etr tushiring. 
Sinalayotgan m oyni standartda ko‘rsatilgan haroratga tajriba 
harorati yetganda diskni 3 - 5 min. ushbu haroratda ushlab 
turing, 
so‘ngra 
term ostat 
eshikchasini 
oching, 
har 
bir 
bug‘latgichga 0,05 g dan tom chilab m oy quying, sekundom erni 
ishlatib, yana eshikchani yopib q o ‘ying.
Bug‘latgich 
diskni 
isitish 
sinalayotgan 
m oy 
uchun 
standartda ko‘rsatilgan vaqtda, harorat ± 1°C aniqlikda ushlab 
turiladi.
Tajriba yakunlanganda diskdan ham m a bug‘latgchilam i 
maxsus qisqichda olib, keram ik plitkaga qo‘ying va sovutish 
u ch u n 10—15 m in eksikatorga joylang.
Bug‘latgichlarni xona haroratigacha sovitilgach, 0,0002 g 
aniqlikkacha torting. T ortish natijalariga ko‘ra sinalayotgan 
m oyning m otordagi bug‘lanishini hisoblang (hisoblash tartibini 
pastroqdan qarang).
M otordagi bug‘lanishni aniqlagandan so‘ng bug‘latgichda 
qolgan moy va loklar ekstraksiyalab ajratiladi.
Qoldiqlari bilan birga to ‘rttala bug‘latgichni alyuminiyli 
taglik-plastinkalarga joylashtiring.
Agar qoldiq ko'rinishi bo‘yicha plyonka shaklida b o ‘lmasa 
va maydalansa, bunday holda h ar bir bug‘latgich filtr qog‘ozdan 
yasalgan konvertchalarga o ‘raladi.
Ekstraksion apparatning ekstraktori sovuq elektroplitka 
ustiga o ‘rnatilgan kolba bilan ulansin va unga petroleyn efiri t 
kolba yonidagi quvurchadan oqib tusha boshlaguncha quyilsin, 
so ‘ngra erituvchidan yarim quyilgan m iqdorda yana kolbaga 
quyilsin.
Bug‘latgichli taglikni ekstraktorga q o ‘ying, unga sovitgichni 
ulang, suv quying, apparat ayrim qism larining zich ulanganini 
tekshiring va ulam i shtativga m ustahkam qottirilganiga ishonch 
hosil qilgach, isitgichni ulang.
Kolbani shunday intensivlik bilan isitinki, sovitgichdan 
kondensat sekundiga 3-5 tom chidan oqib chiqsin.
Ektraksiyalashni butunlay rangsiz eritm a olinguncha davom 
ettiring. Kolbani isitishni erituvchi ekstraktordan kolbaga oqib
103


boMishi bilan to'x tatin g , so ‘ngra kolbani soviting, sovitgichni 
uzing va ekstraktordan bugMatgichli taglikni ehtiyot b o ‘lib 
chiqarib oling.
Bug‘latgichlarni filtr qog‘ozda quritish shkaflga joylab, unda
1 soat davom ida 100±1°C haroratda ushlab turing. S o‘ngra 
bug‘latgichlam i soviting va 0,0002 g aniqlikkacha torting.
Q uritish va tortish operatsiyalarini ikki ketm a-ket (parallel) 
tortishlar farqi 0,0004 g dan ortiq b o ‘lmagan holgacha qaytaring. 
Tortish natijalariga ko‘ra m oyning ishchi fraksiyasini va uni lok 
hosil qilishga moyilligini hisoblang (hisoblash tartibida pastroqqa 
qarang).
Ekstraktordan ajratib olingan ham m a narsa — ishchi 
fraksiya deb, bug‘latgichda ishchi fraksiya ajratib olingandan 
so ‘ng qolgan ham m a narsa — lok deb qabul qilinadi.
2.5. Hisoblash tartibi
T haroratda t vaqt davom ida h ar bir bug‘latgich uchun 
m oyni m o to r usuli b o ‘yicha bug‘lanuvchanligi (
H
'r ) foizda (3) 
form ula orqali hisoblansin:

Download 3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish