Motivatsiyaning psixologik nazariyasi

Bundan tashqari, odamlarning harakatlarini qo’zg’atadigan alohida motivlar mavjud:

• Bundan tashqari, odamlarning harakatlarini qo’zg’atadigan alohida motivlar mavjud:
• O’z-o’zini tasdiqlash motivi – o’zini jamiyatda tasdiqlash, ma’lum maqomga, hurmatga sazovor bo’lish istagi. Ba’zan bu istak obro’-e’tibor motivatsiyasi bilan bog’liq (yuqori maqomga erishish va uni saqlab qolish istagi).
• Identifikatsiya qilish motivi – kimgadir o’xshashlik istagi (hokimiyat, but, ota va boshqalar).
• Kuchning motivi – bu odamning boshqalarga ta’sir qilish, ularni boshqarish, o’z harakatlarini yo’naltirish istagi.
• Protsessual va moddiy motivlar – tashqi omillar emas, balki faoliyat jarayoni va mazmuni orqali harakatga turtki.
• Tashqi motivlar – harakatni keltirib chiqaradigan omillar faoliyatdan tashqarida (obro’-e’tibor, moddiy boylik va boshqalar).
• Shaxsiy o’sishga intilish, o’z potentsialini ro’yobga chiqarish o’z-o’zini rivojlantirish motividir.
• Erishish motivi – eng yaxshi natijalarga erishish va biror narsada mahoratni egallashga intilish.
• Prosotsial motivlar (ijtimoiy ahamiyatga ega) – burch, odamlar oldidagi javobgarlik hissi bilan bog’liq motivlar.
• Birlashish (qo’shilish) motivi – bu boshqa odamlar bilan aloqani o’rnatish va qo’llab-quvvatlash, ular bilan aloqa qilish va yoqimli muloqot qilish istagi.
• Har qanday turtki inson psixologiyasi va xulq-atvorini o’rganishda juda muhim rol o’ynaydi. Ammo odamning motivatsiyasiga nima ta’sir qiladi? Qanday omillar mavjud? Aynan shu masalalarni o’rganish motivatsiya nazariyalari qo’llaniladi.

Motivatsiya nazariyalari

• Motivatsiya nazariyalari inson ehtiyojlarini, ularning mazmuni va uning motivatsiyasi bilan bog’liqligini o’rganadi va tahlil qiladi. Ular insonni ma’lum bir faoliyatga undovchi narsa, uning xatti-harakatini nima turtki berishini tushunishga harakat qilishadi. Ushbu ehtiyojlarni o’rganish uchta asosiy yo’nalish paydo bo’lishiga olib keldi:
• Motivatsiyaning muhim nazariyalari
• Motivatsiyaning protsessual nazariyalari
• Insonning o’ziga xos rasmiga asoslangan nazariyalar
• Keling, har bir yo’nalishni batafsil ko’rib chiqaylik.