Moskva davlat universiteti texnologiya va boshqaruv

1-mavzu uchun savollar

1. 
   Xalqaro biznes va xalqaro tadbirkorlik nima?
   
2. 
   Xalqaro biznes modellari qanday guruhlarga bo'linadi?
   
3. 
   Tashqi savdo faoliyati nima va unga qanday xususiyatlar xosdir?
   
4. 
   Biznesda yuzaga kelgan taqdirda ishning motivatsiyasining jihatlari qanday?
   
5. 
   Tashqi savdo operatsiyalari nima va ular nima?
   
6. 
   Xalqaro shartnomaning ta'rifi va shartlari qanday?
   

1-mavzu uchun testlar

1. Xalqaro biznes - bu:

a) tadbirkorlik shakli;
b) xalqaro xizmat;
v) ichki bozordagi biznes;
d) ichki bozordagi xizmatlar.
2. Guruh modellarining hech biri biznesga ta'sir qilish bilan bog'liq emas:
a) savdo modellari;
b) kooperativ modellari;
c) investitsiya modellari;
d) algebraik modellar.
3. Xalqaro tijorat hududiy bo‘linmalari (noto‘g‘ri javobni aniqlang):
a) asosiy;
b) saqlash;
v) yordamchi;
d) franchayzing.
4. Tashqi savdoda qaysi jihatlar uchramasligini ko‘rsating?
a) diversifikatsiya;
b) resurslarni egallash;
v) rivojlanmagan raqobat;
d) sotishni kengaytirish.
5. Operatsiyani yaratishga nimalar kiradi:
a) bozorni marketing tadqiqotlari;
b) hisob-kitob operatsiyalari;
v) kontragentlarni qidirish va tanlash.


Mavzu 2. Xalqaro biznes ishtirokchilarining tashkiliy va ijtimoiy shakllari. Xalqaro korporatsiyalar

Xalqaro biznes shakllari juda xilma-xildir. Ularga xorijda sho‘’ba va filiallar tashkil etish, korxonalarni (QK) boshqa mamlakatlar firmalari bilan birlashtirish, mahalliy davlat va xususiy kapitalni jalb etgan holda aralash kompaniyalar kiradi. O'z navbatida, bu shakllar kapitalga, ishlab chiqarish vositalariga yoki texnologiyaga yakka va birgalikda egalik qilishiga asoslanishi mumkin. Biroq, xalqaro biznesning barcha turlari uchun umumiy xususiyat iqtisodiy faoliyatning milliy chegaralardan tashqariga chiqishi, uning transmilliylashuvidir.

Milliy kompaniyalarning xalqaro maqomga o'tishi uchun uchta asosiy rag'bat mavjud:

1. 
   Tovar aylanmasining o'sishi va natijada foyda.
   
2. 
   Qabul qiluvchi mamlakatda qo'pol va ko'proq ishchi kuchi orqali ishlab chiqarish va iste'mol xarajatlarini kamaytirish.
   
3. 
   Sanoatdan foydalanish, sotish uchun mavjud moliyaviy tizim va maxfiy qabul qiluvchi mamlakat.
   

Amalda xalqaro korporatsiyalarning uchta asosiy turi mavjud:transmilliy korporatsiyalar (TMK); transmilliy korporatsiyalar (MNC); konferentsiyalar korporativ uyushmalar.
Zamonaviy xalqaro kompaniyalarning aksariyati transmilliy korporatsiyalarga, tashkiliy shakli bo'yicha esa konsernlarga tegishli.
Ko'pgina xalqaro kompaniyalarning turi milliy firmadan transmilliy korporatsiyaga o'tish yo'lidagi tashqi iqtisodiy faoliyat dinamikasi bilan belgilanadi. Birinchi bosqich - turli mamlakatlar ishtirokchilari o'rtasidagi bir martalik eksport-import operatsiyalarida ifodalangan shartnomaviy munosabatlar. Ikki yil va undan ortiq muddatga yirik shartnomalar tuzilishi ikkinchi bosqich yo‘lida turli mamlakatlar mamlakatlari o‘rtasidagi munosabatlarning muhim kengayishi va chuqurlashuvining ko‘rsatkichi bo‘lishi mumkin.Uchinchi bosqich - qo'shma korxonalar (QK)
Turli mamlakatlardagi hamkorlarning bir kompaniyaga birlashishi natijasi TMKlarning shakllanishidir. Transmilliylashuv indeksi bo'yicha kompaniyaning transmilliylashuvi ehtimoli.
TMK korxonalari samaradorligining asosiy manbalaridan biri resurslarni joylashtirish va bozorlarni optimal taqsimlashdan foydalangan holda asosiy tashkilotchi kompaniyalar bo'lgan xalqaro ishlab chiqarishni o'z ichiga olishi kerak.
Butunjahon miqyosidagi integratsiyalashgan ishlab chiqarish - bu asosiy kompaniya nazorati ostida chet elda mahsulot ishlab chiqarish, kapital, texnologik jarayonlarning bir tizimiga chegaralar orqali integratsiyalashuvi, malakali kadrlar va tarqatish tarmog'i.Xalqaro faoliyat tajribasi ishlab chiqarishni tarkibiy tashkil etishning uchta turini ko'rib chiqishni o'z ichiga oladi: gorizontal, vertikal va diversifikatsiya.