Монопол ҳокимият шароитида нарх белгилаш ва диверсификациялаш тамойиллари

Истеъмолчилар даромадига кура нархларни белгилашнинг идеал варианти хар бир харидорнинг имкониятидан келиб чик,иб, у сотиб оладиган хар бир товарга максимал нарх белгилашдир. Ушбу максимал нархни харидорнинг резерв нархи деб каралади. Хар бир харидор учун резерв нарх белгилашга истеъмолчиларнинг даромадига кура нархларни идеал диверсификациялаш
дейилади.

диверсификациялашуви даражаси компанияларнинг сони ва кулами асосидаги ракобат тавсифини тулдиради. Бу омил ракобатчи фирмаларнинг мустакил ёки шериклар жалб этган холда иш ва хизматларнинг кенг комплексини амалга ошириш, тармонд махсулотларининг хар хил турларини ишлаб чик ариш кобилиятини акс эттиради. Бозорда бундай ракобатчиларнинг куп булиши махсулотнинг муайян тури ёки бозор сегментида ихтисослашган фирмаларнинг улар билан тукнашуви мукаррар эканлигидан далолат беради.

Ҳукумат миллий иқтисодиётнинг рақобатдошлигини ҳар тўрт унсурга таъсир кўрсатиш орқали шакллантиради ва ўзгартиради. Демак, миллий иқтисодиётнинг рақобатдошлик даражаси унинг табиий ресурс салоҳияти, меҳнат ресурсларининг сони ва сифати (малака даражаси), ишлаб чиқаришнинг техник-технологик модернизациялашганлик даражаси, иқтисодиёт таркибий тузилишининг такомиллашуви ва диверсификациялашуви, бизнес юритиш учун яратилганшарт-шароитларнинг қулайлиги, мамлакат корхоналарида ишлаб чиқариладиган маҳсулотларга бўлган талаб ҳажми, ўзаро боғлиқ ва бир- бирини тўлдирувчи тармоқлар фирмалар стратегияси, таркиби ва рақобатчилик муҳити, омиллар билан таъминланганлик, талаб параметрлари давлатнинг иқтисодий ривожланиш ҳамда ислоҳотлар стратегияси қай даражада илмий асослангани ва ўзгаришлар жараёнларини ҳисобга олгани ҳамда бошқа бир қанча омилларга боғлиқ, деб хулоса қилиш мумкин. миллий иқтисодиётни жаҳон молиявий-иқтисодий тизимига интеграциялашувини чуқурлаштириш, уни ташқи иқтисодий бозор конъюнктурасига боғлиқлигини пасайтириш учун ташқи бозорда рақобатдош тайёр маҳсулотлар улушини ошириш ҳисобига экспорт таркибини диверсификациялаш; -мамлакатнинг ёқилғи-энергетик балансини мустаҳкамлаш ва такомиллаштириш, иқтисодиётни энергия таъминотида табиий газнинг улуши меъёрдан анча юқори кўрсаткичга эга бўлгани учун истиқболли энергия тежовчи технологияларни фаол ишлаб чиқиш ва халқаро 33 www.wc.tseu.uz 6 www.tseu.uz 128 айирбошлаш, энергиянинг муқобил манбаларидан кенг фойдаланиш зарур