Monografiy indd

36
Иккинчи фасл
Иккинчи фасл
АТАМАЛАРНИНГ ЛУҒАТЛАРДАГИ 
ТАЛҚИНИ
Республикамизда таълимнинг умумий мақсади 
ижодий ва мустақил фикрловчи ҳамда юксак 
маънавиятли шахсни тарбиялаш экан, ҳар бир фан 
ўз олдига юксак вазифаларни қўяди. И.А.Каримов 
“Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг 
пойдевори” номли маърузасида бу масалага алоҳида 
эътибор қаратган: “Таълим-тарбия ислоҳоти ҳақида 
гапирар эканмиз, унинг мазмунини лўнда қилиб ифода 
этиш мумкин: бизга битирувчилар эмас, мактаб таълим-
тарбиясини кўрган шахслар керак... Албатта, билим 
керак, аммо билим ўз йўлига. Мустақил фикрлаш 
– катта бойлик”
1
. Бунда таълим олувчининг сўз 
бойлигини ошириш, сўзларнинг маъно нозикликлари, 
фарқ ва ўхшашликларини ҳис этиш ва англаб етишга 
кўмак бериш, бехато талаффуз қилиш ва ёзиш, 
сўзларни боғлаб гап, гаплардан эса матн туза олиш, 
бирикмалардаги маъновий ва грамматик, матндаги 
мантиқий хатоларни топиш ва тузатиш, ўзганинг 
фикрини тўғри англаш, бир фикрни турли шаклда 
ифодалаш, узилган фикрнинг давомини тиклаш ва 
тил имкониятларидан унга мос равишда фой даланиш 
кўникмаларини шакллантириш ва малакасини 
ўстиришда ўзбек тилининг ўрни, жумладан луғатлар 
билан ишлашнинг аҳамияти беқиёс.
1
Каримов И.А. Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг 
пойдевори. – Т., Шарқ, 1997. –Б. 32.

---

37
Атамаларнинг луғатлардаги талқини
Терминологик луғатлар
маълум бир соҳага 
тегишли сўзни изоҳлайди. Терминологик луғат изоҳли 
ёки таржима кўринишига эга бўлади. Демак, уни бир 
тилли ва кўп тилли луғатга бўлиш мумкин
1
.
Терминлар қўлланилиш доираси чегара ланган 
лексика таркибида бўлиб, бу тоифага яна диалектал 
лексика, ноадабий (арго ва жаргон) лексикалар ҳам 
мансуб.