Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

10. Soliq to‘lagunga qadar bo‘lgan moliyaviy natijani hisoblang:

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil	Hisobot yili
1. Mahsulot sotishdan olingan foyda, mln so‘m	300	240
2. Operatsion daromadlar	40	50
3. Moliyaviy faoliyatdan foyda	9	7
4. Favqulodda chiqimlar	26	32
Soliq to‘lagunga qadar bo‘lgan moliyaviy natija	?	?

a) 323:260; b) 323:255; d) 343:265; e) 323:265.
11. Quyidagi ma’lumotlar asosida mahsulot realizatsiyasidan ko‘rilgan yalpi foyda miqdorini aniqlang:
(ming so‘m)

Ko‘rsatkichlar	Miqdori
1. Mahsulot realizatsiyasidan olingan tushum	106850
2. Qo‘shilgan qiymat solig‘i	20113
3. Aksiz solig‘i	726
4. Boshqa soliqlar	168
5. Realizatsiya qilingan mahsulot tannarxi	65196

a) 41654; b) 40760; d) 20815; e) 20647.
12. Bitta aksiyaga to‘g‘ri keladigan foyda summasini aniqlang va tahlil qiling:

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil	Hisobot yili	Farqi (+, –)
1. Sof foyda, ming so‘m	1200	1810	610
2. Muomaladagi oddiy aksiyalar soni	575	670	95
3. 1 ta aksiyaga to‘g‘ri keladigan bazaviy foyda, ming so‘m	?	?	?

a) 625; 1140; -515. b) 0,47; 0,7; -0,10.
d) 2,08; 2,70; 0,62. e) 690,0 1212,7; +522,7.
13. Sotilgan mahsulot rentabelligi qanday aniqlanadi?

1. 
   (mahsulotni sotishdan tushgan tushum x 100) / yalpi foyda;
   
2. 
   (sotishdan yalpi daromad x 100) / mahsulot sotishdan tushgan
   

tushum;

4. 
   (sotishdan yalpi foyda x 100) / mahsulot sotishdan tushgan sof
   

tushum;

4. 
   (mahsulotni sotishdan tushgan yalpi tushum x 100) / yalpi sarflar.
   

14. Sotishdan olingan yalpi foyda qanday topiladi?

1. 
   sotishdan olingan sof tushum, minus o‘zgaruvchan xarajatlar;
   
2. 
   sotishdan olingan sof tushum, minus o‘zgaruvchan va doimiy xarajatlar;
   

4. 
   sotishdan olingan sof tushum minus ishlab chiqarish tannarxi;
   
5. 
   sotishdan tushum, minus sotish hajmiga soliqlar (qo‘shilgan
   

qiymatga soliq, aksiz, reklama va boshqa sotishlar hajmiga soliqlar).
15. Sotishdan ko‘rilgan foydaga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi?

1. 
   mahsulot sifati, sotish hajmi, mahsulot bahosi, ishlab chiqarish
   

hajmi;

2. 
   sotilgan mahsulot hajmi, mahsulot tannarxi, sotilgan mahsulot
   

tarkibidagi strukturaviy o‘zgarish;

4. 
   sotish hajmi, bozorning tuzilishi, mahsulotning raqobatga
   

bardoshligi, ishlab chiqarish hajmi;

4. 
   ishlab chiqarish maromiyligi, mahsulot sifati, mahsulot rentabelligi, sotilmay qolgan mahsulot hajmi.
   

XI BOB. DEBITORLIK VA KREDITORLIK
QARZLARI TAHLILI
11.1. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning debitorlik va kreditorlik qarzlarini o‘rganishning ahamiyati, tahlil vazifalari va axborot manbalari
Debitorlik qarzlaridan tushadigan mablag‘lar ishlab chiqaruvchi korxonaning asosiy pul mablag‘lari manbalaridan biri hisoblanadi. Xaridorlar majburiyatlarini o‘z vaqtida bajarmasalar korxonada pul mablag‘lari defitsiti kelib chiqadi, joriy faoliyatini moliyalashtirish uchun korxonaning aylanma aktivlarga bo‘lgan ehtiyoji oshadi, moliyaviy holati yomonlashadi. Bu esa o‘z navbatida korxona va xaridorlar o‘rtasidagi hisob munosabatlarni o‘zgartirish, kredit va qarzlarni so‘ndirishga qaratilgan mos siyosatni ishlab chiqish kerakligini keltirib chiqaradi.
Bundan tashqari istalgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar nazorat qilish bo‘yicha asosiy e’tiborini faqatgina debirorlik qarzlariga emas, balki, kreditorlik qarzlariga ham qaratadi. Shuning uchun qarzlar harakati ustidan qo‘yiladigan nazoratning asosiy vazifalaridan biri debitorlik qarzlar darajasini kreditorlik qarzlari darajasigacha oshmaydigan hajmgacha kamaytirish hisoblanadi.
Debitorlik qarzlari ustidan doimiy nazorat o‘rnatilishi qarzlar kechikishiga va jarima solishgacha bo‘lgan holatga yo‘l qo‘ymay, o‘z vaqtida so‘ndirilishini ta’minlashi kerak.
Debitorlik qarzlari korxonada naqd pulning kamayib ketishiga olib keladi, bu o‘z navbatida ishlab chiqarish uzluksizligi buzilishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun debitorlik qarzlari ustidan uzluksiz nazoratni o‘rnatish muhim ahamiyat kasb etadi. O‘z vaqtida so‘ndirilmagan debitorlik qarzlari bo‘yicha qarzdorlarga nisbatan jazo choralari yoki biror-bir javobgarlikka tortish boshqaruvda muhim sanaladi.
Buxgalteriya hisobida «debitor» atamasi muayyan korxonadan qarzdor bo‘lgan jismoniy yoki yuridik shaxsga aytiladi. «kreditor» atamasi muayyan korxonani qarzdor qilgan jismoniy yoki yuridik shaxsga aytiladi. Ya’ni boshqa korxonalarning bu korxona oldida hisobkitoblar bo‘yicha majburiyatlari bo‘ladi. Bunda korxona tomonidan to‘lanishi lozim bo‘lgan majburiyatlar kreditorlik majburiyatlari, olinishi lozim bo‘lgan majburiyatlar esa debitorlik majburiyatlar hisoblanadi. Ikki tomonlama shartnoma majburiyatlarda bir korxona ham debitor, ham kreditor bo‘lishi mumkin. Masalan, tovar yetkazib berish shartnomasi bo‘yicha tovarlar yetkazib berilgan bo‘lsa-yu, ularning puli to‘lanmagan bo‘lsa, mahsulot yetkazib beruvchiga bu summa debitorlik qarzi deb ko‘rsatiladi va u debitor, ya’ni xaridorlarga ma’lum summadagi tovarlarni qarzga bergan deb hisoblanadi. Shu korxonaning o‘zi mazkur tovarlarni sotib olgan korxonalar uchun kreditor bo‘ladi. Xaridor sotib olingan tovar bo‘yicha mana shu qarz summasini batamom to‘lab bo‘lgunicha kreditorlik qarzi deb ko‘rsatadi.