Moliyaviy tahlil

Mehnat resurslaridan samarali foydalanish ko’rsatkichlari va ularning mahsulot(ish, xizmat)lar hajmiga ta’sirini omilli tahlili

Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning mehnat resurslarini tahlilida, ulardan qay darajada samarali foydalanilganiga ham baho berilishi zarur. Negaki, mehnat resurslaridan samarali foydalanmaslik ishlab chiqarilayotgan mahsulot(ish, xizmat)lar tannarxining sun’iy ortishiga sabab bo’ladi.
Mehnat resurslaridan samarali foydalanish ko’rsatkichlari bo’lib quyidagilar hisoblanadi:

• 
  mehnat unumdorligi;
  
• 
  mehnat sig’imi.
  

Mehnat unumdorligi (M_u) vaqt birligida ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmiga aytilib, quyidagicha aniqlanadi:

Yuqoridagi ko’rsatkichni mehnat resurslarining ish vaqti fondlari, ya’ni jami kishi-kunlari va kishi-soatlariga bog’lab, bir kunlik yoki bir soatlik mehnat unumdorliklarini ham aniqlash mumkin. Shu boisdan, mehnat unumdorligiga xodimlar soni, ish kuni davomiyligi, bir xodim tomonidan ishlangan kunlar, ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmining o’zgarishi ta’sir etadi.
Mehnat sig’imi (M_s) bir so’mlik mahsulot(ish, xizmat)lar ishlab chiqarish uchun sarflangan vaqtni bildirib, quyidagicha aniqlanadi:

Mazkur ko’rsatkichlar asosida mehnat resurslaridan samarali foydalanish ko’rsatkichlari omilli tahlil etiladi (18-jadval).
22-jadval
Xo’jalik yurituvchi sub’ektda mehnat resurslaridan samarali foydalanish ko’rsatkichlarini omilli tahlili

Ko’rsatkichlar	O’tgan yil	Hisobot yil		Farqi (+,-)
		biznes rejada	haqiqatda	o’tgan yildan	biznes rejadan
1