Moliyaviy tahlil

Zanjirli almashtirish usuli va uni mohiyati.

Zanjirli o’rin almashtirish usuli - natija o’zgarishiga uch va undan ko’p birlik omillar ta’sirini o’rganishda keng qo’llaniladi. Bunda o’rganilayotgan natija va birlik omillar bir-biri bilan funksional bog’liqlikda bo’lishi talab etiladi.
Zanjirli o’rin almashtirish ikki yo’nalishda amalga oshiriladi. Xususan:

1. 
   Zanjirli o’rin almashtirish yo’nalishi.
   

Ikki omilli bo’lganda.
∆
∆
Uch omilli bo’lganda.
∆
∆
∆ va h.k..
Nisbiy ko’rsatkichlarda,
∆
∆ formulalarida aniqlanadi.

2. 
   Farqlarni ko’paytirish yo’nalishi.
   

Ikki omilli bo’lganda.
∆ U_x = ∆x * y₀ ;
∆ U_y = ∆y * x₁ .
Uch omilli bo’lganda.
∆ U_x = ∆x * y₀ * z₀ ;
∆ U_y = ∆y * x₁ * z₀ ;
∆ U_z = ∆z * x1 * y1 . va h.k..
Faqatgina zanjirli o’rin almashtirish jarayonida birlik ko’rsatkichlarning analitik jadvallardagi ketma-ketligi ilmiy asoslangan holda joylashtirilishi zarur (10-jadval).
10-jadval
Mahsulot hajmining biznes rejaga nisbatan o’zgarishiga ishchilar soni va mehnat unumdorligi ta’sirini zanjirli o’rin almashtirish usulidan foydalangan holda tahlil eting

Ko’rsatkichlar	Biznes reja	Xaqikatda	Rejadan farqi
1. Mahsulot (ish, xizmat) hajmi, ming so’m.	320700	356900	36200
2. Ishchilar soni, kishi.	80	88	+8
3. Mehnat unumdorligi, ming so’m	4008,75	4055,68	46,93