Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

Balansni tahlil qilish
Davriy o‘zgarishlarda erishilgan natijalar yoki boy berilgan imkoniyatlarga qarab kelajakni baholash zaruriyatining paydo bo‘lishi bilan
Hisobot tahlili	Moliyaviy hisobot shakllarining sonini ko‘payishi va ularda aks etuvchi elementlarni baholash zaruriyati tufayli
Iqtisodiy tahlil	Barcha iqtisodiy o‘zgarishlarga bo‘lgan talabning kuchayishi bilan
Sotsial-iqtisodiy tahlil	O‘rganiladigan masalalar ko‘lamining faqat iqtisodiy jihatlarini emas, balki ijtimoiy jihatlarini ham o‘rganishga zaruriyatning paydo bo‘lishi bilan
Xo‘jalik faoliyati tahlili	Xo‘jalik faoliyatining barcha qirralarini qamrab olinishiga bo‘lgan talab tufayli
Moliyaviy va boshqaruv Tahlili	Buxgalteriya hisobining moliyaviy va boshqaruv hisobi tarkiblanishiga uyg‘unlikda
Moliyaviy tahlil, Moliyaviy hisobot tahlili	Rivojlangan davlatlarning umumkasbiy va ixtisoslik fanlar tizimiga uyg‘unlikda

Tahlil fanining fan sifatida shakllanganligiga uncha ko‘p vaqt
bo‘lgani yo‘q. Unga doir chop etilgan fundamental manbalar XX asrning 20–30-yillariga kelibgina chop etila boshlandi.
Fanlarning yuzaga kelishi tabiiy jarayon hisoblanadi. Dunyoni bilish
nazariyasini iqtisodiyotga bog‘langan so‘rovlarini hal etishda muhim
vosita hisoblangan tahlil nafaqat aniq fan sifatida balki barcha fanlarga
metodologik asos sifatida ham qaraladi.
Tahlil fanining predmetiga keng ma’noda e’tibor beradigan bo‘lsak,
u tahlil qilinayotgan obyekt (firma, kompaniya, konsernlar)ning butun
xo‘jalik faoliyatidir. Tahlil fani xo‘jalik faoliyatida nafaqat sodir
bo‘lgan, balki bo‘layotgan va kelgusida bo‘ladigan jarayonlarni ham o‘z
ichiga oladi. Shu jihatdan ushbu fan boshqa fanlardan tubdan farq qiladi.
Tahlil fanining predmetiga manbalarda berilgan ta’riflar shu
darajada ko‘p bo‘lishiga qaramasdan ularning barchasini bir mazmunda
tushunish mumkin. Bu mazmun, jarayonlarning doiraviyligi, faoliyat
natijalarining manbalarda ifoda etilganligi, ko‘rsatkichlar tizimida
baholanishi, sabab-oqibat bog‘lanishlari, ichki va tashqi omillar ta’sirida
o‘rganishning yagonaligi bilan izohlanadi.