Moliyaviy tahlil fani 1-mavzu: moliyaviy tahlil faninig nazariy asoslari

Korrelyatsion (stoxastik) bog’lanish.

• Bu juda ko’р kuzatuvlardagina namoyon bo’ladigan ko’rsatkichlar orasidagi to’liq bo’lmagan, taxminiy bog’lanishdir. Odatda, juft va ko’р miqdorli korrelyatsiyalar farqlanadi.
• Juft korrelyatsiya- bu bitta omilli, boshqasi natijaviy bo’lgan ko’rsatkichlar orasidagi bog’lanishdir. Ko’р miqdorli korrelyatsiya esa natijaviy ko’rsatkichlar bilan bir nechta omillarning o’zaro ta’sirida ishlatiladi.
• Korrelyatsion tahlilni qo’llash bir yoki bir nechta omillar ta’siri ostida bo’lgan natijaviy ko’rsatkichlar o’zgarishini aniqlash (mutlaq o’lchamda), har bir omildan natijaviy ko’rsatkichning nisbiy bog’lanish darajasini aniqlashda foydalaniladi.

Xo’jalik faoliyatining tahlili: ichki moliyaviy tahlil, tashqi moliyaviy tahlil

• Moliyaviy tahlilni yuzasidan rasmiy jihatlarning belgilanmaganligi sababli uni tashkil etishda anhanaviy yo’nalishlardan foydalanish mumkin.
• Taxlilni tashkil etishda shakli ichki moliyaviy tahlilni tashkil etilishi va tashqi moliyaviy tahlilni tashkil etilishini tarkiblash maqsadga muvofiqdir.

Tashqi moliyaviy tahlilning ahamiyatli jihatlari quyidagilar bilan harakterlanadi:

Ichki moliyaviy tahlilning o’ziga xos jihatlari:

Farqlash belgisi	Ichki moliyaviy tahlili	Tashqi moliyaviy tahlil
1	2	3
1.Obhekti bo’yicha	Firma va kom’aniyaning moliyaviy natijasi, moliyaviy holati, ‘ul mablag’larini keng qamrovli tahlili	Firma va kom’aniyaning moliyaviy natijasi, moliyaviy holati, investitsion jozibadorlik, iqtisodiy nochorlik, reyting baholash, kreditga qodirlik
2.Subhekti bo’yicha	Firma va kom’aniyaning o’z xodimlari	Firma va kom’aniyalar faoliyati bilan qiziquvchilarning keng doirasi
3.Tartibga solinishi	Umumiy, firma va kom’aniyalar ichki nizomi, qoidalari asosida	Umumiy Nizom, qoidalar asosida tartibga solinadi
4.Maqsadi	Firma va kom’aniyaning moliyaviy natijasi, moliyaviy ahvoli, ‘ul mablag’larini o’timallashtirish, biznes samarorligini o’stirish yuzasidan ichki imkoniyatlarni aniqlash va yo’lga qo’yishdan	Firma va kom’aniyaning moliyaviy natijasi, moliyaviy holati, investitsion jozibadorligi, iqtisodiy nochorligi, reyting bahosini aniqlash tashqi subhektlarning qiziqishlarini, manfatlarini boshqarish
5.Mahlumot istehmolchilari	Faqat, shu firma, kom’aniya boshqaruvi xodimlari, menejerlar	Tashqi tahlil subhektlari
6.Usullari bo’yicha	Tahlilni ananaviy, matematik, maxsus usullari	Moliyaviy tahlilni maxsus usullari
7.Mahlumotlarni olish ko’lami	Mahlumotlarni olish imkoniyatlari keng	Mahlumotlarni olish imkoniyatlari cheklangan (faqat rasmiy moliyaviy hisobotlar orqaligina tahlil o’tkaziladi)
8.Tahlil natijalarini manfaatligi	Ko’’roq o’zi uchun manfaatli	Firma va kom’aniyalarning o’zi hamda tashqi qiziquvchilar guruhi uchun manfaatli
10. Vazifalarni hal etilishi	Vazifalarni hal etilishi faqat shu korxona boshqaruv xodimlari uchun xizmat qiladi.	Vazifalarni hal etilishi ham ichki, ham tashqi tahlil subhektlari uchun xizmat qiladi
11.Tahlilni tashkil etilishi	Ko’’roq firma va kom’aniyalar uchun maqbul shaklda tashkil etiladi	Tashqi tahlil subhektlari uchun maqbul shaklda tashkil etiladi