Moliyaviy natijalar hisobi ma’ruza rejasi

Asosiy faoliyatga doir xarajatlar deganda korxona ustavida belgilangan asosiy faoliyat bilan bog‘liq xarajatlar tushuniladi. «Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish to‘g‘risida Nizom» va 21son BHMS ga muvofiq korxonalarning asosiy faoliyati bilan bog‘liq xarajatlarni, o‘z navbatida, quyidagi to‘rtta quyi guruhga ajratiladi:

• 
  Sotish tannarxiga kiritilgan xarajatlar – bularga sotilgan mahsulotlar, tovarlar, ishlar va xizmatlarning tannarxiga kiritilgan xarajatlar kiradi.
  
• 
  Davr xarajatlari –bularga mahsulotlarni (tovarlarni, ish va xizmatlarni) sotishga, korxonani ma’muriy-boshqaruviga va boshqa operatsion faoliyatiga doir xarajatlar kiradi. Ushbu xarajatlar ma’lum hisobot davrida yuz beradi, shuning uchun ular hisobot davri xarajatlari deb ham ataladi.
  
• 
  
  Kelgusi davr xarajatlari - bu korxonaning kelgusi asosiy faoliyatiga doir, lekinda hisobot davrida amalga oshirilgan xarajatlari. Bunday xarajatlarga oldindan to‘langan ijara haqlari, oldindan to‘langan xizmat haqlari va boshqa oldindan bo‘nak sifatidagi to‘lovlar kiradi.
  
• 
  Muddati uzaytirilgan xarajatlar – bularga korxonaning kelgusi asosiy faoliyatiga doir, lekinda muddati bir yil va undan ko‘p muddatga uzaytirilgan xarajatlari kiradi.
  

Asosiy bo‘lmagan faoliyatga doir xarajatlar deganda bevosita asosiy faoliyatga taalluqli bo‘lmagan faoliyat turlari bilan bog‘liq xarajatlar tushuniladi. Bunday xarajatlar Nizomga muvofiq moliyaviy faoliyatga doir xarajatlar va favqulotdagi zararlarga bo‘linadi.
Moliyaviy faoliyatga doir xarajatlar deganda qimmatli qog‘ozlarni chiqarish va joylashtirish, valyuta operatsiyalari, kredit va qarzlarni olish, uzoq muddatli ijaraga doir va boshqa moliyaviy faoliyatga taalluqli xarajatlar tushuniladi. Bularga foizlar, salbiy kurs farqlari ko‘rinishidagi xarajatlar va boshqalar kiradi.